«Metallurgik jarayonlarda issiqlik va massa almashinuvi» fanidan

5310300 KMF 2022-yil

Varaq

4

O’z

Varaq

Hujjat №

Imzo

Sana

kelib chiqqan. Qo’rg’oshin tabiatda keng tarqalgan elementlardan biridir. U er yuzidagi eng keng tarqalgan elementlar orasida 34-o’rinni egallaydi. Sof qo’rg’oshin kamdan-kam uchraydi. Odatda rux va kumush rudalarida, mineral moddalar tarkibida mavjud. Eng keng tarqalgan va tijorat jihatdan muhim mineral galenadir. Qo’rg’oshin sulfidli birikma bo’lgan Galen tarkibida 86,6 foiz qo’rg’oshin bor. Galena tarkibida oz miqdordagi temir, rux, selen, kumush va oltin elementlar ham bo’lishi mumkin. Boshqa muhim minerallar; serusit, anzelizit sfalerit va pirit . Qo’rg’oshin tabiatdagi 4 izotop aralashmasidan iborat. Ushbu izotoplar; Pb-204 (1,4%), Pb-206 (24,1%), Pb-207 (22,1%), Pb-208 (52,3%). Atom massasi soni 181 dan 215 gacha bo’lgan 34 ta sun’iy radioaktiv izotoplar ham bor. Qo’rg’oshinning ishlatilish sohalari. Qo’rg’oshin ko’plab mahsulotlar va sohalarda muhim rol o’ynaydigan foydali metalldir. Uning asosiy foydalanish sohasi akkumulyator va batareyalar sektoridir. Yer osti aloqa kabellari ham qo’rg’oshin bilan izolyatsiya qilingan. Qo’rg’oshin tetra-etil va qo’rg’oshin tetra-metil shakllari benzin tarkibidagi oktanni sozlovchi birikmalar sifatida ishlatiladi. U surma, kaltsiy va qalay bilan qotishmalarda ishlatilishi mumkin. Masjid gumbazining qoplamalari odatda qo’rg’oshindan qilingan. Qo’rg’oshin zichligi tufayli o’q ishlab chiqarishda qo’llaniladi. Bosib chiqarish mashinalarida ishlatiladigan metall harflar qo’rg’oshindan qilingan. Qo’rg’oshin - 210 izotopi arxeologik tanishish dasturlarida ishlatiladigan moddadir. Qo’rg’oshin, uning birikmalari va qotishmalari ishlatiladigan ba’zi mahsulotlar va maydonlarni quyidagicha sanab o’tish mumkin; batareyalar, kabellar, o’q-dorilar, turli xil qotishmalar, kimyoviy jarayonlar, pigmentlar, radiatsiya izolyatsiyasi, benzin qo’shimchalari, televizor naychalari, bo’yoqlar, yoritish tizimlari, aloqa tizimlari, elektrni saqlash tizimlari, harbiy tizimlar, keramika, lak, zararkunandalarga qarshi vositalar, shinalar, lehim, harakatlanuvchi dvigatel qismlari, dvigatel podshipniklari, magnitlar, elektr kondansatkichlari, stomatologiya, rentgenografiya, kema kemalari, samolyot vintlari, masjid jilosi, quvurlar, siyoh, bezaklar va boshqalar. Qo’rg’oshin zaharli xususiyatlarga ega bo’lgan metalldir. 550 darajada bug’lanib, qo’rg’oshin oksidi shaklida atrof muhitga tarqalishi mumkin. Bundan tashqari, u oziq-ovqat zanjiri va biologik