|
5310300 KMF 2022-yil
|
Varaq
|
|
|
|
|
|
15
|
O’z
|
Varaq
|
Hujjat №
|
Imzo
|
Sana
|
davrida bug' holatiga o'tib changga o'tadi.
Tiklovchi eritish ikkita asosiy mеtallar qo'rg'oshin va ruxni ajratishga imkon yaratadi. Kеyinchalik rux shlak va gazdan ajratib olinishi mumkin. Xomaki qo'rg'oshin kеyinchalik tozalanadi. Unda erigan hamma mеtallar uzi bilan xalq xo'jaliliga kеrakli mahsulot bo'lib ajratib olishligi kеrak. Tiklanish jarayoni juda kеng tarqalib, u bilan dunyoda 90 % qo'rg'oshin olinadi. Shaxtali pеchda aglomеrasiya qilingan turli xom ashyo tiklanish eritilishi mumkin: boy va kuchsiz, sulifidli va oksidlangan va boshqalar. Shuning uchun bu usulni univеrsal mеtod dеb nomlangan.
Sulifidli konsеntratni rеaksion eritish qo'rg'oshinni sulifidi va oksidlari uzaro bog'lanishlariga asoslangan:
PbS + 2PbO = 3Pb + SO2 ( 3 )
PbS + PbSO4 = Pb + 2SO2 ( 4 )
Dastlabki sulifidli xom ashyodan еtarli oksidlar paydo bo'lishi uchun, konsеntrat oldin aglomеrasion kuydirilishi mumkin. Rеaksion eritish juda kam tarqalgan, chunki u boy konsеntratlarni talab qiladi. Undan tashqari konsеntrada har xil aralashmalar miqdori judayam chеklangan.
MDH davlatlarida qo’rg’oshin zaxiralari
Davlatlar
|
Konlarning soni
|
Zaxiralari mln tonna
|
Rossiya
|
88
|
34,4
|
Qozog’iston
|
58
|
38,4
|
O’zbekiston
|
3
|
9,5
|
Тоjikiston
|
14
|
12,6
|
Armaniston
|
4
|
0,4
|
Gruziya
|
4
|
0,3
|
Оzarbayjon
|
5
|
3,8
|
Qirg’iziston
|
3
|
-
|
Украина
|
3
|
0,7
|
|
,
|
|
|
|
|
5310300 KMF 2022-yil
|
Varaq
|
|
|
|
|
|
16
|
O’z
|
Varaq
|
Hujjat №
|
Imzo
|
Sana
|
Qotishmalari . Qo‘rg‘oshin asosidagi qotishmalar – antifriksion (qo‘rg‘oshinli babbitlar), tipografik (surma bilan legirlangan va qalay bilan 30% gacha (massa bo‘yicha)) va turli kavsharlar. Tipografik qotishmalar – qotishma markalari Ш1, Ш2 va Ш3; П1 va П2; Mn; Ln va Ln1 va boshqalar. Qo‘rg‘oshin surmali qotishmalar akkumulyator detallarini, kabellar qoplamasini, list, quvurlarni tayyorlashda qo‘llaniladi. Ishlatilishi. Eng keng qo‘llaniladigan sohasi akkumulyatorlar ishlab chiqarish, ya’ni ishlab chiqariladigan qo‘rg‘oshinning 1/3-1/4 qismi uning hisobiga to‘g‘ri keladi. Ko‘p holatlarda qo‘rg‘oshin H2SO4 bilan ishlashda qo‘llaniladi. Qo‘rg‘oshin bilan H2SO4 sanoatida kamerli va kontakt usulida sulfat angidridi adsorbsiyasida apparatlarning ichki qismi qoplanadi, nitroglitserin olishda, titan to‘rt oksididan pigment olishda va shu kabilarda ishlatiladi. Unga fosfat, ftorid kislotalari va ko‘plab eritmalar uchun idish sifatida qaraladi. Sovuq bosimlash usulida olinadigan elektr kabellarida himoya qavati sifatida ishlatiladi. Yuqori zichligi, korrozion barqarorligi hisobiga qo‘rg‘oshin tortma og‘irlik uchun va ballast tayyorlashda ishlatiladi. Qo‘rg‘oshindan izotoplarni transportirovkasi va saqlanishi uchun konteynerlar tayyorlanadi. Qo‘rg‘oshin nitrati kuchli portlovchi moddalar aralashmasini tayyorlashda ham ishlatiladi. Qo‘rg‘oshin azidi keng qo‘llaniladigan detanator sifatida ishlatiladi. Qo‘rg‘oshin perxlorati rudalarni flotatsion boyitishda ishlatiladigan og‘ir suyuqliklar tayyorlashda ishlatiladi (zichligi 2,6 g/sm³), u ayrim holatlarda kuchli portlovchi aralashmalarda oksidlovchi bo‘lib qo‘llaniladi. Qo‘rg‘oshin ftoridi mustaqil ravishda hamda vismut ftoridi, mis ftoridi, kumush ftoridi bilan kimyoviy tok manbaida katodli material sifatida ishlatiladi. Qo‘rg‘oshin arsenati va arseniti insektitsidlar texnologiyasida hasharotlarni – xalq xo‘jaligi zararkunandalarini o‘ldirishda ishlatiladi. Qo‘rg‘oshin borati Pb(BO2)2•H2O, erimaydigan oq poroshok, kartina va laklarni quritishda ishlatiladi, boshqa metallar bilan – shisha va fosforga qoplama sifatida qo‘llaniladi. Qo‘rg‘oshin xloridi PbCl2 – oq kristall kukun, qaynoq suvda eriydi, boshqa xloridlar eritmasida va asosan, ammoniy xloridida NH4Cl. U shishlarni davolovchi surgichlar tayyorlashda qo‘llaniladi. Qo‘rg‘oshin xromati PbCrO4 xromli sariq bo‘yoq sifatida ma’lum bo‘yoqlar tayyorlashda muhim pigment hisoblanadi, farfor va gazlamalarni bo‘yashda ishlatiladi. Sanoatda xromatni sariq pigmentlar ishlab chiqarishda qo‘llaniladi. Qo‘rg‘oshin nitrati Pb(NO3)2 – oq kristall modda, suvda yaxshi eriydi. Bu bog‘lovchi cheklangan qo‘llanilishga ega. Sanoatda uni gugurt ishlab chiqarishda,
|
|
|
|
|
|
|
Do'stlaringiz bilan baham: |
