Metallar korroziyasi nazariyalari

Elektrokimyoviy korroziya

Metallarning elektr tokini utkazadigan suyuk muxitda ya’ni elektrolit eritmalarida emirilishi elektrokimyoviy korroziya deyiladi. Bunday korroziya metall zarrachalarini elektrolit eritmasiga utishi bilan sodir buladi. Elektrokimyoviy korroziyada maxaliy elektr tok vujudga keladi. Elektrokimyoviy korroziyada tashki muxit ta’sirida metallarni uz-uzidan emirilishi elektrokimyoviy kinetika konuni asosida boradi va sodir bulayotgan umumiy jarayonlar bevosita bir-biriga boglik bulgan anodli va katodli jarayonlar deb karaladi. Anodli jarayonda - ekvivalent mikdordagi elektronlarini koldirgan xolda metallni ion kurinishda asta-sekin eritmaga utishi kuzatiladi. Katodli jarayonda - metallda ortikcha bulib kolgan elektronlar aktseptorlar
(depolyarizatorlar) yordamida assimillyatsiyalanadi. Anodli jarayonda metall oksidlanadi, katodli jarayonda esa depolyarizator kaytariladi. Elektrokimyoviy korroziyaning vujudga kelishida elektr tokini utkazadigan tashki muxit asosiy omil xisoblanadi.
Umuman olganda korroziya jarayonini bir-biriga boglik bulgan ikki jarayonga bulinishiga sabab kilib:
1.Metallning kristall panjarasida ozod elektronlarning mavjudligini;
2.Metall ionini eritma komponentlari bilan gidrotatsiyalanishi,
sol’vatatsiyalanishi yo bulmasa komplekslar xosil kilishi natijasida metallning kristall panjarasidan metall ionini chikib ketishiga energetik mumkin bulgan imkoniyat borligini kursatish mumkin.
Elektrokimyoviy korroziyaga metall konstruktsiya va jixozlarni xavoda, dengiz va arik suvlarida zanglashini, xamda imyoviy korxonalar jixozlari va inshiotlarini turli-tuman eritmalar ta’sirida korroziyalanishini misol kilib kursatish mumkin. Ammo щuni takidlash lozimki - elektrokimyoviy va kimyoviy korroziyalar mexanizmlari orasida keskin fark yuk. Kupincha korroziyaning kimyoviy mexanizmi asta-sekin elektrokimyoviy mexanizmga utishi va aksincha bulishi mumkin. Eritma larda sodir buladigan korroziya xam elektrokimyoviy mexanizmlar buyicha borishi mumkin.