Metall va qotishmalarning makrostukturasini

Metallarning mikroskopik tuzilishini tekshirish usuli. 
Metalldan maxsus 
tayyorlangan namuna (mikroshlif*) ning, odatda, 50 dan 2000 martagacha katta 
qilib ko’rsatadigan optik mikroskop ostida ko’rinadigan strukturasi shu metallning 
mikrostrukturasi 
debataladi. Hozirgi optik mikroskoplar metallning 10
-5 
sm 
o’lchamli zarrachalarni ko’rishga imkon beradi. Vatanimizda ishlab chiqarilgan

---

optik (metallografik) mikroskoplarning eng ko’p tarqalgani MIM-6, MIM-7, 
MIM -8 mikroskoplardir. 
Mikroshlif mikroskop ostiga qo’yib qaralganda metall strukturasining
ko’rinishiga sabab shuki. metallning turli struktura komponentlariga reaktiv
turlicha ta’sir etadi. 
Metallografik mikroskop yordamida shlifning mikroskonik tuzilishini
fotosuratga olish ham mumkin. 
Elektron-mikroskopiya usuli.
Metallarning ichki tuzilishini
tekshirishda elektronlar tutamidan foydalaniladigan usul elekgron-mikroskopiya
usuli deb ataladi. Elektron-mikroskop moddalarning, shu jumladan
metallarning ham ichki tuzilishini tekshirishda tobora ko’pishlatilmoqda. Bu
asbob 100000 martagacha kattalashtirib ko’rsatish imkonini beradi, ammo
metallarning tuzilishini o’rgappshda 10- 15 ming marta kattalashtirib
ko’rsatishning o’zi kifoya, shunda 10 - 100 Å o’lchamli zarrachalarni ko’rsa
bo’ladi. Elektron mikroskoniing kattalashtirish darajasi yuqori bo’lganligidan
metallarning tuzilishidagi ancha nozik tomonlarni, masalan. po’latdagn troostit 
tuzilishini, mozaika bloklari va boshqalarni, ya’ni optik mikroskop vositasida
ko’rib bo’lmaydigan tuzilmalarni ham ko’rish mumkin. 
Elektron mikroskoida metallning g’oyat yupqa pardasidan yoki maxsus 
tayyorlanadigan yupqa va shaffof pardalardan (nusxalardan) foydalaniladi.
SHaffof pardalar (nusxalar) sifatida metall oksidlari, kollodiy va boshqa
moddalar ishlatiladi. SHaffof pardalardan, masalan, kollodiydan foydalanishga
to’g’ri kelsa, kollodiy reaktiv ta’sir ettirilgan mikroshlif yuziga surtiladi,
mikroshlif yuzidan olingan kollodiy pardasi shu shlif yuzining relьefinn to’la
aks ettiradi. 
Vatanimizda ishlab chiqariladigan elektron mikroskoplarning eng ko’p
tarqalgani UEMV-100 (УЭМВ-100) elektron mikroskopidir.