Metall konstruksiyada ishlatiladigan materiallarning asosiy xususiyatlari

2.3.Metall konstruksiyalarini loyihalash asoslari.
Maqsadi va vazifalari

Qurilish konstruksiyalari loyihalash deb, ularning statik (ѐki dinamik) kuchlarga, elementning kesim yuzasini hisoblash va loyihalash tushuniladi.

Umuman qurilish konstruksiyalarini hisoblash ikki bosqichdan iborat:

1. 
   Elementlardagi kuchlanishni aniqlash va bu kuchlanish asosida kesim yuzasini topish;
   

2. 
   Konstruksiyani egilishini me’ѐridan oshmasligini tekshirish. Loyihalangan konstruksiyalarning samaradorligi ularning texnik -
   

iqtisodiy ko‘rsatkichlari hamda ishlash jaraѐnida mavjud foydalanish talablariga mosligi darajasiga qarab baholanadi.

Beton qurilish materiallari ichida eng ko‘p qo‘llaniladi. Beton narxi boshqa materiallarga nisbatan ancha arzon. Zero uning mexaniq xususiyati po‘latnikiga qaraganda ancha farq qiladi. Bunday holatda betonga teng keladigan material yo‘q. Uning tarkibiga hamma yerda mavjud bo‘lgan materiallar kiradi. Yana bir ma’qul bo‘lgan tomoni shundan iboratki, beton mustahkamligi yildan yilga ortib boradi. Bu xususiyat temirbeton konstruksiyalari uzoq davrga chidamli ekanligini ko‘rsatadi. Betonning arxitektura va konstruktiv imkoniyatlari xaqida gapirmasa ham bo‘ladi.

Hisoblashning asosiy maqsadi, temirbeton konstruksiyalari yuk ostida ishlaganda ularni eng tejamli o‘lchamlarini tanlash va shu bilan birga xavfsizlik, ishonchlilik va uzoqqachidamlilik talablariga javob berishiga erishishdir.

Hisoblashning asosiy vazifasiga tashqi yuk ta’siridan konstruksiya elementlarida hosil bo‘ladigan zo‘riqishlarni aniqlash, talab etilgan kesim yuzalar,armaturalar miqdorini hamda konstruksiya ishchi chizmalarini tayѐrlashdagi zarur ma’lumotlarni aniqlash kiradi. Konstruksiyani hisoblash qurilish me’ѐrlari talablari asosida amalga oshiriladi. Qurilish me’ѐrlari va qoidalari - QMQ qurilish konstruksiyalari nazariyasining amaliy natijasi hisoblanib va u konstruksiyalarni loyihalashda, qurishda va foydalanishda erishilgan yutuqlarni o‘zida aks ettiradi. Elementning normal kesim yuzasini samarali shakli va o‘lchamlarini, betonning optimal sinfini, ishchi armaturaning sinfi, kesim yuzasini va elementni ѐrilishga bardoshiga va bikirligini hisobga oladigan kesim yuzasi hisobiy kesim yuzasi deyiladi. Konstruksiya deb, element qismlarini birlashtirish tushuniladi. Konstruksiyalash esa, binolarni konstruktiv xal etish, ularning elementlaridan ishchi, montaj armaturasini joylashni samarali sxemasini belgilash, opalobka va armatura konstruksiya uzellari va elementlari chizmalarini ishlab chiqishdan iborat bo‘ladi. Konstruksiyalarning loyihalash, kesim yuzasi xaqidagi ma’lumotlar asosida, me’ѐr talablarni hisobga olgan xolda bino va inootni qurish va ishlatish jaraѐnida mustahkamligi, ѐriqbardoshligi va bikirligini ta’minlaydigan hisobiy kuchni aniqlashdan iborat bo‘lish kerak.