434
bu ierarxiyaning muayyan darajasida
amal qiladigan bo’g’indir.
VAZIRLIK
BIRLAShMA
KORXONA
TSEX
UChASTKA
Boshqarish strukturasini belgilovchi omillar
Strukturan
i aniqlovchi
belgilar
(17) boshqarish maqsadi;
(18) boshqarish funktsiyalari va vazifalari;
(19) xizmat qilinadigan regionlar va iste’molchilar
guruhi;
(20) ish vaqti rejimi va intervali va boshq.
Strukturag
a ta’sir
қiluvchi
omillar
(21) tashқi muҳit;
(22) texnologiя;
(23) korxonaning katta-kichikligi;
(24) biznes strategiяsi;
(25) xodimlar soni;
(26) қabul қilinadigan қarorlar tizimi;
(27) shakllangan struktura va boshқ.
436
Бошкариш структураларининг ташкилий турлари
Чизикли
(погонали)
структура
Чизикли-
штабли
структура
Функционал
структура
Чизикли
функционал
структура
Дастурли -
максадли
структура
Boshqarishda paralelizm va takrorlanishlarning vujudga
kelishiga;
Boshqarishda mas’uliyatsizlik unsurlarining tug’ilishiga va pirovardda boshqaruv
samarasining pasayishiga olib keladi.
Boshqarishning quyidagi asosiy
tashkiliy strukturalari ma’lum.
Har bir strukturada rasmiy va
norasmiy aloqalar mavjud.
Rasmiy aloqalar
Norasmiy
aloqalar
Rasmiy
aloqalar
avvalo
vertikal
aloqalrdir.
Ular
rahbarlikning
va
bo’ysinishning turiga ko’ra bir biridan
farq qiladi. Agar rahbarlik tulaqonli
bo’lib, quyi organ quyi faoliyatga doir
barcha masalalarga daxldor bo’lsa, u
holda bu xildagi aloqa chiziqli rasmiy
aloqa deb ataladi. Agar rahbarlik
cheklangan bo’lib, quyi organ quyi
faoliyatga doir o’zining masalalariga
daxldor bo’lsa, u holda bu xildagi aloqa
funktsional vazifaviy rasmiy aloqa deb
ataladi.
(34)
norasmiy
aloqalar
rasmiy
strukturaning barcha bo’g’inlari bilan
kesishadi;
(35)
qator
munosabatlar
ishdan
tashqarida paydo bo’ladi va korxonaning
barcha ishiga ta’sir ko’rsatadi;
(36)
norasmiy tizim o’zining ko’pgina
ko’rsatkichlari
bo’yicha
korxona
faoliyatining samarali tashkil qilinishiga
imkon beradi.
437
Директор (ректор)
Цех бошликлари
(проректорлар)
Участка мастерлари
(деканлар)
Ижрочилар
(кафедра мудирлари)
1
А
Б
В
А
1
А
2
Б
1
Б
2
В
1
В
2
Boshqarishning chiziqli strukturasi.
Chiziqli strukturaning ijobiy
va salbiy tomonlari
Ijobiy tomonlari
Salbiy tomonlari
(37)
bunday struktura bir-biriga zid,
chal-kash topshiriqlar berilish hollarini
kamaytiradi;
(38)
yakka
boshchilikni
va
shaxsiy
javobgar-likni mustahkamlaydi;
(39)
bu struktura oddiy, puxta va
tejamlidir;
(40)
bosqichlar soni kam bo’lganda:
(41) boshqariluvchi ob’ekt ishiga kam
kishi aralashadi;
(42) vazifalar tezkor xal etiladi;
(43) butun tizim samarali ish-laydi.
(44)
xodimlar
faqat
o’z rahbariga
hisobot beradilar, natijada ijrochilik va
intizom darajasi ancha oshadi.
(45)
bunday
struktura
oddiy,
barqaror
masalalarni
echishga
mo’ljallanganligi
sababli
uning
doirasida
kompleks
masalalarni
echish ancha qiyin kechadi;
(46)
bunday
sharoitda
rahbarlar
ko’proq tezkor ishlar bilan band
bo’lib
strategik
kompleks
muammolarni
e’tibordan
chetda
qoldiradilar;
(47)
bunday
boshqarishda
teng
huquqli struktura birliklari negizida
garizontal bog’lanish bo’lmaydi;
(48)
bunday boshqarish sharoitida
buyruqbozlik va rasmiyatchilikning
paydo bo’lish havfi kuchli. Bunga
sabab,
st-rukturaning
har
bir
bo’g’inida
rahbar
o’z
lavozim
bo’yicha far-moyish berish uchun
huquqlariga ega bo’ladi.
Direktor (rektor)
Sex boshliqlari
(prorektorlar)
Uchastka materiallari
(dekanlar)
Ijrochilar
(kafedra mudirlari)
438
A
Б
В
1
ш
ш
A
1
A
2
Маслахатчилар, референтлар,
юридик хизмат булими ва
бошкаруви
Маркетинг тадкикоти буйича
маркетологлар гурухи, мех-
натни мухофаза килиш хизма-
ти, аудит гурухи ва бошкарув
Boshqarishning chiziqli-shtabli strukturasi.
Funktsional strukturaning
ijobiy va salbiy tomonlari
Salbiy tomonlari
Ijobiy tomonlari
(49)
bunda
boshqaruv
faoliyati
chuqur
ixtisoslashadi.
Bu
esa
boshquruv samaradorligining kasb
Do'stlaringiz bilan baham: