Menejmentga kirish

18-rasm. Ish joyidan olingan xilma xillikning koʻrinishlari.
 
Miqdoriy fikrlash sohasida texnik chuqur bilimga egalik, muammolarni 
yechish va kommunikatsiya mahoratlari va Qoʻshma shtatlar chindan ham qat’iy 
yosh 
jins 
irq va kelib 
chiqish 
sog'lomlik 
urf-odat 
boshqalar 

---

205 
matematika va tabiiy-ilmiy ta’limda oladigan yetarli miqdordagi talabalarga ega 
emas. Kelajak uchun bunday rejalarni amalga oshirmaydigan tashkilotlar xilma xil 
yoki unday boʻlmagan, chuqur bilimga ega kadrlarni oʻzlari harakat qilib topishlari 
mumkin. Va nihoyat aholining qarishi tashkilotlar oldida turgan faqat yoshga doir 
muammo emas. Xersning 0 million avlodining ayrimlari ishni va oilaviy 
majburiyatlarni sohtalashtirishadi. Ana endi Y avlodi a’zolarining 76 millionga 
yaqin kishisi ishchi kuchi boʻlishga tayyor yoki boʻlmoqchi. Ishchi kuchi 
dunyosidagi ular oʻsishgan, bunda koʻplab har xil narsalarni sinash imkoniyatiga 
ega boʻlishgan. GenY xodimlari ish oʻrinlariga oʻzlarining xususiy gʻoyalarini va 
yondashishlarini olib kelishadi. 
Menejerlar bu xodimlarga yoshiga qaramay ish bilan ta’minlashga kafolat 
berishlari kerak, shuningdek, adolatli munosabatda boʻlishlari va qimmatbaho 
aktivlar egasi sifatida muomala qilishlari lozim. Tashkilotning yoshga oid 
guruhlarini samarali boshqarish ularning bir-birlari bilan samarali ishlashlariga, bir 
birlariga oʻrgatishlariga va xilma xil nuqtai nazar, tajribadan foydalanib, har biri 
takliflarini bildirishi lozim. Bu barcha uchun yutqazmaydigan vaziyat boʻlishi 
mumkin. 
Jins. 
Endi ayollar (49,8 foiz) va erkaklar (0,2 foiz)ning har biri ishchi 
kuchining yarmini tashkil qiladi. Gender xilma xilligi masalalari tashkilotlarda hali 
ham yetarlicha tarqalgan. Erkaklar mehnatiga toʻlovning farqini oling. Ayollarga 
oʻzaro nisbatda erkaklarning oʻrtacha haftalik ish haqi 80,2 raqamini tashkil qilishi 
haqida eng oxirgi axborot mavjud. Oʻrtacha yillik davomaddagi munosabat 77,1 ni 
tashkil etadi. Kar’yeraning boshlanishi va tarqqiyotni boshqa masalalar qamrab 
oladi. Hozirgi talabalarning 7 foizini ayollar tashkil qilsada, ayollar ham 
erkaklardek kollejni tugatib, ilmiy unvonga ega boʻlishsada, ish oʻrinlarida 
koʻtarilishda nomutanosiblik mavjud. Erkaklar ayollarga qaraganda, oʻz 
kar’yeralarini eng yuqori darajada boshlashlarini katalizator bilan oʻtkazilgan 
tadqiqotlar orqali aniqlanadi. Erkaklarning bunday nisbati orqada qolgan boʻlsada, 
ayollar hamma vaqt ham oʻz xissalarni chiqara olishmayapti. Erkaklar mansab 
pillapoyasi boʻylab uzoqga, balandga harakat qilishadi. Nihoyat ayollar, 
shuningdek erkaklar ish joylarida nima bilan band boʻlishlari toʻgʻrisida notoʻgʻri 
tasavvur, hatto ishonch va qoʻllab-quvvatlanmaydigan fikr hali ham mavjud. 
Gʻamxoʻrlik qilish uchun Gender xilma xilligi nima uchun muhim ahamiyatga ega 
ekanligini siz tushunishingiz mumkin. Shunday qilib, ish joylarida erkaklar va 
ayollar oʻrtasidagi xillik haqida bizz nimalarni bilamiz? Birinchi navbatda, ayrim 
jihatlar, agar shunaqa jihatlar boʻsa, ayollar va erkaklar orasidagi muhim xilma 
xillik mehnat unumdorligiga ta’sir etishi mavjud emas. Erkaklar va ayollar orasida 
muammolarni yechish layoqati, analitik mahorat, raqobatbardoshlik, sabab, 
kelishuvchanlik yoki ta’lim olishga qobiliyat boʻyicha muhim farqlar yoʻq.
Psixologik tadqiqotlar unchalik koʻp ahamiyatga ega boʻlmagan quyidagi 
farqlarni koʻrsatadi: ayollarda koʻproq yoqimli boʻlish, hokimiyatga munosib 
boʻlish an’anasi mavjud, bunday holatda erkaklarda tajavuzkorlik va 
muvaffaqiyatni kutish ehtimoli koʻproq. Erkaklar va ayollar orasidagi xilma 
xillikni biz boshqa sohalarda ham koʻramiz, ya’ni ish jadvali afzalligida, ayniqsa, 
xodimning maktabgacha yoshidahi bolalari boʻlsa. Bunday xodimlarga oila 

---

206 
majburiyatlari taqsimlanadi, ishlaydigan onalarning ishda toʻliq boʻlmagan ish 
kuni, moslashtirilgan ish jadvalini va tele-ishlarni afzal bilishlari ehtimoli koʻproq. 
Ular, shuningdek, ish va shaxsiu hayot ragʻbatlantiriladigan ish oʻrinlarini afzal 
bilishadi. 
Bir muammo katta qiziqish uygʻotadi. Chunki u jins munosabati bilan 
bogʻliq. Menejer sifatida erkaklar va ayollar teng darajada vakolatli 
hsioblanishadimi? Tadqiqotlar darajasi shuni koʻrsatadiki, “yaxshi menejer” 
haligacha ustunlik darajasida qabul qilinadi. Ammo haqiqat quyidagicha: ayollar 
odatda, koʻp foydalanishadi. Chunki ularda odamlarda dalil keltirish va ularni jalb 
etish uchun liderlik uslubi diapazoni koʻproq samarali sanaladi.
35