Menejmentga kirish

Tashkilot elementlari. 
Tashkilotga a’zolar oʻrtasidagi harakatlar va resurslarni talab qilingan 
mahsulotga aylantirish degan ta’rifni bersak boʻladi. Menejmentni jalb etish va 
balansni ta’minlash vositasi deb hisoblasak boʻladi. 
Hamma tashkilotlar bir-biridan har tomonlama farq qiladi (funksiya, usullar, 
boshqaruv tamoyillari va boshqalar bilan). Lekin ular umumiy ta’riflarga ham ega.
 
 
 
 
 
2 –rasm. Tashkilotning asosiy elementlari 
1.Resurslar. Har qanday tashkilotni maqsadi resurslar borligi va 
ishlatilishidan iborat va ular orqali taktik va strategic maqsadlarga erishiladi. 
Asosiy resurslar – bu odamlar (mehnat resurslari), asosiy va aylanma vositalar, 
texnoligiyalar va axborot.
2.Ichki va tashqi muhitga bogʻliqlik. Bu tashkilotning muhim ta’riflaridan 
biridir. Hech qanday tashkilot alohida, tashqi oʻzgarishlarga e’tibor bermasdan, 
faoliyat yuritmaydi. Faoliyat tashqi muhitdagi oʻzgarishlar bilan bogʻliq. Ular 
tashkilot faoliyatiga ta’sir oʻtkazadilar.
Tashkilotning ichki va tashqi muhit omillarining farqlanishi: 
Tashkilot elementlari 
Resurslar
Mehnat taqsimoti 
Tashqi muhitga 
bog‘liqligi 
Bo‘linmalar 
Vertikal
Gorizontal
Boshqaruv zarurligi
Tashkilot
Idoralar, hokimiyat
organlari 
Mutaxassis guruhlar 
Mol yetkazib 
beruvchilar 
Tuman fuqarolari
Banklar 
Kasaba 
uyushmalar 
Ishchilar (ishga 
yollanganlar) 
Mulk egalari 
Siyosat 
Texnologiyalar 
Jamoa 

---

130 
Tashkilotga tashqi muhit har xil ta’sir qilishi mumkin. Shuning uchun muhim 
omillarni qayd etishimiz va ularga javob bera olishimiz kerak. 
3-rasm.Tashkilot ichki muhiti 
Ichki muhit deganda tashkilotning holat omillari tushuniladi. Tashkilotlar 
odamlar tomonidan yaratilgan tizimlar boʻlib, ularning ichki omillari boshqaruv 
yechimlarining natijalari hisoblanadi. Buni tashkilotning xoʻjalik organizmi, uning 
tuzilmasi deb tushunsa boʻladi.
Tashkilot, ta’rifi boʻyicha, bu – odam guruhi, ular umumiy maqsadlarga 
egadirlar. Tashkilotni maqsadga erishish vositasi deb hisoblasak ham boʻladi, u 
jamoa orqali maqsadga erishishga imkon beradi. Tashkil etish – bu ma’lum bir 
tuzilmani tuzish degani, u qoʻyilgan maqsadga erishib va uni samaradorligiga 
vositachilik qiladi. Tashkilot bu maqsadga va rejalarini bajarish uchun koʻpgina 
elementlar tuzimini tuzish kerak boʻladi.