Менежмент ва маркетинг асослари

Баҳо белгилаш жараёни босқичлари:
мақсадларни аниқлаш, талабни 
баҳолаш, чиқимларни баҳолаш, рақобатчиларни таҳлил этиш, баҳо белгилаш 
усули ва стратегиясини танлаш, баҳоларга бозорга қараб тузатиш киритиш. 
Баҳо белгилашнинг мақсадлари: 

жорий фойдани максималлаштириш; 

бозордаги улушни максималлаштириш; 

сифат ва товар бўйича етакчилик; 

марка ва имижни кўрсата билиш; 

яшовчанлик; 

нотижорат мақсадлар (харажатларнинг бир қисмини қоплаш, 
харажатларни тўлалигича қоплаш, ижтимоий баҳо белгилаш). 
12.2.Талабни баҳолаш. 
Талабнинг эластиклиги. Эластиклик омиллари:
оламшумул қиймат 
эффекти, ўриндошнинг мавжудлигини ҳис этиш эффекти, таққослаш 
мураккаблиги эффекти, умумий таққослаш эффекти, фойдали харажатлар 
эффекти, «сифат - баҳо» боғлиқлиги эффекти, товар-моддий заҳиралар 
эффекти. 
Чиқимларни баҳолаш: доимий, ўзгарувчан, умумий, ўрта, чегаравий, 
таннархни баҳоли калкуляциялаш. 
Рақобатчиларни таҳлил қилиш:
рақобатчилар товарларининг баҳосини 
таҳлил этиш, товар сифатини рақобатчининг товари сифатига нисбатан 
таҳлил этиш, рақобатчиларнинг баҳо ўзгаришига нисбатан бўлиши мумкин 
бўлган муносабати, баҳолар «уруши» чиқиши эҳтимоли. 
12.3. Баҳо сиёсат 
Бахо белгилаш усуллари 
1. Харажатли 
А) «харажатлар плюс фойда» 
Б) «харажатлар плюс устама» 
В) «инвестицияларни қайтариш» 
Г) «зиёнсизлик таҳлили» 
2. Талабга асосланган 
А) «истеъмол қадри асосида» 
Б) «ҳис этиладиган қадри асосида» 
В) «ҳар кунлик паст баҳо» 
Г) «энг сўнгги чегаралар бўйича» 
3. Рақобатчиликка асосланган 
А) «баҳоли етакчилик» 

---

59 
Б) «рақобат шароитининг тенглиги» 
В) «ёпиқ таклиф баҳоси»