"menejment va iqtisodiyot"

Ta`sir  etishning  eng  yaxshi  usullaridan biri bu  ishontirishdir, ya`ni o`z fikrini 
samarali  yetkazishdir.  Aqliy  ishonish  kabi,  ishontirish  ham  ekspertli  hokimiyatga 
asoslangan.  Farqi  shundaki,  bajaruvchi  nimani  va  nima  uchun  qilayotganini  aniq 
tushunadi.  Ishontirish  yo`li  bilan  ta`sir  etuvchi  rahbar  xodimga  nima  qilishi 
kerakligini  aytmaydi, balki  nima  qilish  kerakligini,  bajaruvchiga  «sotadi». 
Ishontirish  orqali  ta`sir  etish  bir  qancha  omillarga  bog’liq.  Rahbar  to`la 
ishontirish  qobiliyatiga  ega  bo`lishi  kerak.  Uning  dalillari  tinglovchilarning 
intelektual  darajasini  hisobga  olishi  lozim:  u  juda  ham  qiyin  yoki  juda  ham  oddiy 
bo`lmasligi  kerak.  Rahbarning  qo`ygan  maqsadi    xodimlarning  qadriyatlar  tizimiga 
teskari  bo`lmasligi  kerak.  Agar  rahbarning  xarakteri  va  hatti-harakati  xodimlarga 
ma`qul  bo`lsa,  bu  undan  ham  yaxshi  bo`lardi.  Biron  nimani  «sotish»ga  bo`lgan 
dalillar  va  urinishlar  bekor  bo`lishi,  faqatgina  shu  uchunki,  potentsial  xaridorga 
sotuvchining  aynan tovar yoki xizmati  emas, balki  shaxsi yoqmaydi.  
Ishontirish  orqali  ta`sir  etish  bir  marta  ishlashi  mumkin.  Ishontirish  usulini 
yoqtiradigan  rahbar  biror  xodimga  ta`sir  ko`rsatmoqchi  bo`lsa,  u  hammasini 
boshidan  boshlashi  kerak.  Bu  esa  ishontirish  jarayonida  ketadigan  vaqtni 
ko`paytiradi.  Ishontirish  orqali  ta`sir  ko`rsatishning  ustunligi  shundan  iboratki, 
xodimni  nazorat  qilish  shart  emas,  balki  u  belgilangan  minimumdan  ortig’ini 
bajarishga  harakat  qiladi,  chunki  u  shu  orqali  o`z  ehtiyojlarini  qondirishi  mumkin. 
Agar  xodim  buyruq  orqali  majburiy  ishlatilsa,  u  kerakli  minimumni  bajaradi, 
xolos.  Ishtirok  orqali  ta`sir  ko`rsatish  ishontirishdan  ham  samarali  hisoblanadi. 
Rahbar  bajaruvchiga  maqsadni tushuntirishga ko`p kuch sarflamaydi, bunda rahbar 
shunchaki  bajaruvchining  intilishlarini  yo`naltiradi  va  bu  bilan  erkin  axborot 
almashuviga  ko`maklashadi.  Boshqaruvda  ishtirok  har  qanday  vaziyatda  ham 
to`g’ri kelmaydi. 

---

123