"menejment va iqtisodiyot"

Birinchi  xususiyat  korxona  faoliyatining  vaqt  jihati  bilan  bog’liq.  Masalan, 
mahsulotni  sotish    rentabelligi  koeffitsienti  hisobot  davridagi  faoliyat  natijalari 
orqali  aniqlanadi;  uzoq  muddatli  investitsiyalarning  yuzaga  kelishi  mumkin 
bo`lgan  va  rejalashtirilayotgan  samarasi  inkor  qilinmaydi.  Agar  korxona  katta 
miqdordagi  investitsiyalar  talab  qiluvchi  yangi  texnologiyalar  va  yangi  mahsulot 
turlarini  ishlab  chiqarishga  o`tadigan  bo`lsa,  u  holda  rentabellik  ko`rsatkichlari 
vaqtinchalik  pasayishi  mumkin.  Ikkinchi  xususiyat  tavakkalchilik
 
muammosi 
bilan  bog’liq  bo`lib,  tavakkalchilik  darajasi  yuqori  bo`lgan  loyihalar  ba`zida  katta 
foyda  keltirishi  ham  mumkin.  Uchinchi  xususiyat  baholash  muammosi  bilan 
bog’liq.  Masalan,  xususiy  kapitalning  rentabellik  ko`rsatkichi  surati  va  maxraji 
turli  xil  xarid  qobiliyatiga  ega  bo`lgan  pul  birligida  keltiriladi.  Ko`rsatkichning 
surati,  ya`ni  foyda  o`zgaruvchan  (dinamik)  bo`lib,  faoliyat  natijalarini  hamda  tovar 
va  xizmatlarning  asosan  o`tgan  yilda  yuzaga  kelgan  bahosini  aks  ettiradi. 
Ko`rsatkichning  maxraji,  ya`ni  xususiy  kapital  bir  qator  yillar  davomida 
shakllanadi.  U  joriy  bahodan  ancha  farq  qilishi  mumkin  bo`lgan,  hisobga  olish 
bahosida  aks  ettiriladi.  Demak,  xususiy  kapital  rentabellik  koeffitsientining  katta 
bo`lishi,  doim  ham  korxonaga  kiritilayotgan  kapital  qaytimiga  mos  kelavermaydi; 
moliyaviy  qarorlarni  qabul  qilishda  bu  ko`rsatkichni  e`tiborga  olishdan  tashqari, 
korxonaning  bozordagi bahosini (bozor kapitalizatsiyasi)  ham inobatga olish zarur.  
Quyida  korxona  faoliyatining  samaradorligini  tavsiflovchi  rentabellikning 
asosiy ko`rsatkichlari  keltirilgan.