"menejment va iqtisodiyot"



Download 2,98 Mb.
Pdf ko'rish
bet185/370
Sana11.09.2021
Hajmi2,98 Mb.
#171397
1   ...   181   182   183   184   185   186   187   188   ...   370
Bog'liq
menejment va iqtisodiyot

6.2.6-Stress sabablari. 
Stress sabablari 
Tashkiliy  sabablar 
Shaxsiy,  ichki  sabablar 

  Ish  faoliyatidagi  noaniqlik; 

  Haddan  tashqari  ko`p ish  yoki 
kam  ish  bilan  band bo`lish; 

  Ish  sharoitining   yomonligi; 

  Demotivlashtirishning 
ustuvorligi  va hokazo. 
 

  Fiziologik  sabablar; 

  Ruhiy  sabablar; 

  Oiladagi  noxushliklar; 

  Mansabga  intilishdagi 
omadsizliklar; 

 
Tahlika  tug’diruvchi-sabablar. 
 


120 
 
 
 
 
 
 
 
    
Qiziqmagan  ish  bilan  band  bo`lish  ham  stressni  yuzaga  keltiruvchi 
sabablardan  hisoblanadi.  Tekshirishlar  shuni  ko`rsatadiki,  ish  bilan  qiziqarli bo`lsa, 
xodim shuncha kam bezovtalanadi,  kam betob bo`ladi.  
Yana  bu  sabablarga  qo`shimcha:  yomon  ish  sharoitlar,  ish  jarayonida 
odamlarning  birg’biriga  asossiz  talablarni  quyishi,  uquvsiz  rahbarning  uquvsiz 
muomalasi,  demotivlashtirishning  ustuvor  ekanligi  va  boshqalar  ham  stressni 
vujudga  keltiradi. 
Stressning  fiziologik  sabablariga  quyidagilar  kiradi:  Migren’  (boshni  qattiq 
og’ritadigan  va  ko`ngilni  aynitadigan  asabiy  kasallik)  yara;  qon  bosimining 
oshishi;  qon  kasalligi;  bel  og’rig’i;  artrit;  astma;  yurak  og’rig’i;  oshqazon  og’rig’i 
kabi kasalliklar. 
Ruhiy  sabablarga  –  qattiq  qo`zg’alish,  ishtahani  yo`qotish,  voqealarga, 
odamlarga  nisbatan  e`tiborsizlik  kabilar  kiradi.  Hayotda  ruhiy  sabablar  tufayli 
vujudga  kelgan  stresslar  juda  tez-tez  uchrab  turadi.  Masalan,  odam  o`zining 
ehtiyojini 
xudbinlarcha 
qondirsa, 
ya`ni 
shuhratparastlik, 
hasadgo`ylik, 
farovonlikka  erishuv  yo`lidagi  qo`rquv,  hokimiyatga  intilish  tufayli  nopok  faoliyat 
ko`rsatsa  va  uning  bu  holati  o`zini  mard  va    olijanob  deb  bilgan  tushunchalarga 
mos  kelmasa  –  shu  holatda  u  o`z-o`zi  bilan  ziddiyatga,  jazavaga  tushgan  holatda 
bo`ladi.  Yoki  boshqa  bir  ruhiy  sabab  –  bu  hissiy  zo`riqish,  ya`ni  ehtiyojlarni 
qondirishga to`sqinlik  qiluvchi  omillar  yoki taqdir zarbalari:   

  eng yaxshi kishisining  o`limi; 

  urush, janjal,  nizo va hokazolar.  
Qanday  sabablar  bo`lishidan qat`i nazar – ichki yoki tashqi ta`sirdanmi baribir 
odamda asabiy holatni  yuzaga keltiradi. 
Organizm  uchun  salbiy  tuyg’ular  bo`lgan  quyidagilar  ham  asabiylashish 
uchun ruhiy  sabablar rolini  o`ynashi mumkin. 

  baxillik;                   

  dahshat; 

  uyat; 

  nafrat 

  norozilik; 

  noumidlik; 

  ozor; 

  haqorat. 
Asabiy  holatning  vujudga  kelishi  va  uning  o`tib  ketishi,  ruhiy  halovatsizlikni 
bilish,  uni  bartaraf  etish  kabilar  rahbarlik  faoliyatining  diqqat  markazida  turishi 
kerak. Asabiylashgan  holatda: 

  Ongli  faoliyatdagi  ayrim  tomonlar to`xtashdan qoladi; 

  Idrokda, xotirada anglashilmovchiliklar  paydo bo`ladi; 

  Kutilmagan  qo`zg’alishlarga  nisbatan  ayni  bir  xil  bo`lmagan  ta`sirlar  yuzaga 
chiqadi; 

  Diqqat va idrok ko`lami  torayib, halovatsizlik  kuchayadi va boshqalar. 


121 
 
Shunday  vaziyatlarda  noxush  holatning  oldini  olish,  uni  boshqarish  kerak. 
Buning  uchun  rahbar  ishini  nimadan  boshlashi  kerak.  Avvalo  asabiylashgan 
odamga  nisbatan  kamsituvchi  munosabatda  bo`lmasdan,  ziddiyat,  halovatsizlik  har 
bir  shaxs  hayotining  ajralmas  bo`lagi  ekanligini,  bunday  holat  nafaqat  unda, 
boshqalarda  ham  bo`lishi  mumkinligini,  buni  esa  bartaraf  qilishning  iloji  borligini 
anglatishi  kerak.  Bu  asabiy  holatni  boshqarish  va  shunday  vaziyatdan  chiqishning 
eng qulay va oqilona yo`lidir.   
 

Download 2,98 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   181   182   183   184   185   186   187   188   ...   370




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish