Menejment sistemasında tártipke salıw hám baqlaw Joba: Kirisiw Tiykarg’I bo’lim

Firma xızmetkerleri hám miynet jámáátlerin basqarıw
Firma daǵı xızmetkerler hám miynet jámáátleri óz-ara munasábetlerden dúziledi. Firma (shólkem, kárxana, korporatsiya) ni basqarıw daǵı ekonomikalıq sistemalar, shólkemlestirilgen strukturalar, olardıń jumıs usılları, ekonomikalıq kriteryalar shaxslar bir-birleri menen óz-ara munasábetlerinen dúziledi. Firma daǵı xızmetkerlerdiń ekonomikalıq jáne social xızmetleri óz-ara baylanıslı boladı. Óz-ara baylanıslılıq mashqalasınıń mazmunı : xulqi qanday ; firma qamroviga xızmetkerdiń qosılıwı. Firmada xızmetkerdiń jumısı onıń firma qamrovi menen turaqlı óz-ara tásir etiwshi process bolıp tabıladı. Xızmetker firma qamrovidan kóplegen mútajliklerin qandırıwdı kutsa, firma da xızmetkerden kóplegen jumıs kutadi. Hár bir xızmetker turmısında firma (kárxana, shólkem, korporatsiya) ga kirisiw procesin bir neshe ret “basıdan” ótkeziwi múmkin. Firmada bolıw, onıń aǵzası bolıw hám firmaǵa kirisiw, onıń aǵzası bolıp qalıw birdey zat degeni emes.
Firmaǵa jańa kelgen xızmetkerdiń tabıslı islep ketiwine zárúrli shártlerden biri bul firmanıń qımbatlı sistemasın, qaǵıyda, norma hám xulqiy ádetlerin úyreniw bolıp tabıladı. Bularǵa :
firmanıń bas maqsetleri;
firmanıń maqsetlerine jetiwi ushın ábzal qurallardı isletiliwi;
firmanıń orını ;
firmanıń bir pútkil organizm bolıp iskerlik kórsetiwindegi principler, qaǵıyda hám normalar ;
xızmetker ózine alatuǵın minnetlemeleri;
xızmetker óz minnetin orınlawı ushın zárúr bolǵan xulqiy standartlar kiredi. Jumısqa qabıl etilgen xızmetker, firma onı ne ushın kerekligini hám payda bolıwın, málim áhmiyetin biliwi kerek. Firmaǵa jańa a'zoni qosılıwınıń juwmaqlawshı basqıshı onı firmaǵa tolıq haqılı aǵza bolıp ótiwi menen juwmaqlanadı. Firma qádiriyatın hám normaların xızmetker tárepinen qanshalar ózlestirilganligi hám qabıl etilgenligine qaray xızmetkerdi firmaǵa qosılganlik dárejesin belgilew múmkin. Xızmetker firma iskerliginiń qatnasıwshısı, sol sebepli ol firmanıń ishki hám sırtqı ortalıǵın aqıl etiwi zárúr (sezim etiwi, seziwi, ıseniwi, qádiriyatı, iymanı,... ). Ja’ne sonı esten shıǵarmaw kerekki, barlıq xızmetkerler birdey emesler. Xızmetkerdiń barlıq xarakteristikalarında onıń ayırmashılıǵı kórinetuǵın boladı. Xızmetkerlerdiń boyı, salmaǵı, jası, jinsi, maǵlıwmatı menen parıq etediler, hár túrlı tilde sóylesedi, birdey háreketti túrlishe atqaradı hám uqsas jaǵdaylarda ózin túrlishe tutadı. Bul hár túrlilik xızmetkerdi xızmetker etedi, mashina emes, firmanıń múmkinshiligi hám potencialın sezilerli keńeytiredi. Tap sol túrli-rayonlıq shólkemlestiriwdi basqarıwda máseleler, kelispewshilikler, kelispewshilikler, dawlar, nerv buzar jaǵdaylar, qarama-qarsılıq jaǵdayları payda bolıwına baslawshı boladı. Xızmetker hulqining baslanǵısh ózligi bolıp aqıl qılıw, kriteryanıń hasası hám uqıplar esaplanadı. Shaxs social iskerlikti xarakteristikalap bere alatuǵın bólek tariypga mútáj. Insan sezimiy (yaǵnıy sezim aǵzaları járdeminde aqıl etiletuǵın ) ayrıqshalıqlarǵa - minez-qulıq, sóylew, ım-ishara -belgi hám ayrıqshalıqlarǵa iye esaplanadı. Aqıl qılıw -bul insan ishki hám sırtqı ortalıqta bolıp atırǵan waqıya, hádiyse, process hám sistemanı sanasında sáwlelendiriwi. Xızmetker firmanı aqıl etiwi eki processdan ibarat : maǵlıwmatlardı tańlap alıw hám maǵlıwmatlardı sistemalaw. Maǵlıwmatlardı tańlawda hár túrlı kanallardan maǵlıwmat alınadı. Alınǵan maǵlıwmatlar logikalıq jaqtan qayta islew usılı arqalı, sezimi, sezimsi, isenim arqalı maǵlıwmatlarǵa qayta isley aladı, olardı sistemalaydı. Xızmetkerler jámáátin (ásirese miynet jámáátlerin) basqarıw keń qamtılǵan. Sol sebepli baslıq (menejment) dıń wazıypası oǵada keń qamtılǵan (shólkemlestiriw, joybarlaw, boljaw,... ). Ol ónimlilik hám nátiyjelililik haqqında da oylawı kerek, basqa firma (shólkem, kárxana,... ) Larga qaraǵanda onıń firması ónimlilew islewi kerek: miynet resurslarınan nátiyjeli paydalanıwı (miynet resurslarini joybarlaw, miynet uqıpların dizim qılıw, miynet operatsiyaların analiz qılıw, jumıs (miynet) haqi, qosımsha jeńillikler, jumıstıń mazmundorligi,... ); miynet resurslarına bolǵan mútajlikti joybarlaw hám boljaw, jumısqa xızmetker qabıllaw, tańlap qabıllaw, mıynet haqı hám jeńilliklerdi anıqlaw, kásip tańlaw hám kelisiw, tálim beriw, miynet iskerligin bahalaw, baslıq xızmetkerlerdi tayarlaw, joqarı lawazımǵa kóteriw, tómenletiw, ótkeriw, bosatish). Basqarıwshı xızmetkerlerdi tayarlaw hár túrlı kurslar, seminarlar yamasa rotatsiya (almaslap, belgilengen tártipte alısıp ) shólkemlestiriw jolları menen ámelge asırılıwı múmkin.