Menejment nazariyasi


R ahbarning boshqaruv uslubi tushunchasi



Download 5,22 Mb.
Pdf ko'rish
bet62/168
Sana14.07.2022
Hajmi5,22 Mb.
#795289
1   ...   58   59   60   61   62   63   64   65   ...   168
Bog'liq
MENEJMENT NAZARIYASI a3bb8 [Unlocked by www.freemypdf.com]

10.3. R ahbarning boshqaruv uslubi tushunchasi
Boshqaruv uslubi 
- bu m a’lum bir rahbarning menejment 
jarayonida qo’llovchi o'ziga xos va o'zgarmas usul hamda harakat- 
lari yig'indisidir.
M utlaqo o'xshash kishilar bo'Imagani kabi, vazifalar ko'pligi 
sababli, mutlaqo bir xil boshqaruv uslubi ham bo'lmaydi. Rahbar 
faqat o'ziga xos xususiyat va sifatlar vositasida faqat o'ziga xos, 
mansub uslubda ish yuritadi. Bu m a’noda uslub rahbarni nafaqat 
shaxs sifatidagi xususiyatlarini, balki faoliyati xususiyatlarini ifoda-


laydi. Kishilami boshqarar ekan rahbar jamoaning natijaviy maqsa- 
dini ko'ra biladi va uni shu maqsad sari yo'naltiradi. Rahbar ish- 
ning mohiyatiga tushungan va uni chuqur o'rgangan holda muta- 
xassislar faoliyatini mohirona birlashtirishi va yo‘naltirishi kerak.
Ishlab chiqarishni boshqarish uslubi boshqaruv apparati, bar­
cha rahbar va mutaxassislarning katta va murakkab faoliyatini aks 
ettiradi. Menejmentning har bir vazifasi o'ziga xos xususiyatlarga 
ega va shu sababli unga mos usullarni talab etadi. Nazariy jihatdan 
boshqaruv apparatining umumiy uslubi alohida boshqaruv tashki- 
lotlari uslublari yig'indisidan iborat bo'lishi kerak. Lekin amalda 
alohida tashkilotlarning turli uslublari o'zaro birlashib, bir-birini 
boyitadi, natijada, butun boshqaruv apparatiga xos bo'lgan o'ziga 
xos menejment uslubi vujudga keladi.
Hisobchining yuksak darajadagi aniqligi, mexanikning extiyot- 
korligi, iqtisodchining rejaliligi va boshqa bilimlar boshqaruv uslu- 
bini belgilovchi m ajm uaning tarkibiy qismlaridan iborat bo'ladi, 
jam oaning har bir a’zosi o'z uslubini kiritadi va shu yo‘l bilan 
ushbu jamoa boshqaruv uslubi vujudga keladi. Ko'pincha jamoadan 
biror xodim ketib, o'rniga yangi kishi keladi. U, odatda, jamoada 
undan oldingi xodim egallagan joyni egallamasligi mumkin. U mav­
jud uslubga moslashishi, jamoa ish yuritish uslubiga to'g'ri keluv- 
chi uslub yaratishi lozim. Albatta, uning ishlash uslubi mehnat 
jamoasi uslubiga ham ta’sir ko'rsatadi.
Zamonaviy uslub jamoaning har bir a’zosi oldiga katta talab 
qo'yadi va shu bilan birga o'z-o'zidan mamnun bo'lish, ma’muriyat- 
chilik, rasmiyatchilikni inkor qiladi. Uslub ijtimoiy rivojlanish qonun- 
larini, ishlab chiqarishni boshqarish tamoyil va usullarini bilish asosida 
shakllanadi va boshqaruv malakasi yig'indisi, kishilarni tashkil etish 
ko'nikmasi, shuningdek, shaxsiy tartiblilik bilan xarakterlanadi. Va 
nihoyat, uslub boshqaruv xodimlarining ruxiy va psixologik xu­
susiyatlari, kuchli iroda, qat’iylik va qo'rqmaslik, boshqa kishilar faoliya­
tini yo'naltira olish kabilarni qamrab oladi. Bundan tashqari rahbar 
tasavvur etish, aniq fikr yuritish, qayishqoqlik, ilmiy fikrni tushuna 
olish va yetkaza olish qobiliyatiga ega bo'lishi kerak.
Rahbar menejment, iqtisodiyot va moliya, huquq, sotsiologiya 
va pedagogika asoslarini bilishi lozim. Bu fanlar butun menejment-


ga ilmiy qarashlar tizimini yaratish imkonini beradi. Menejment 
faqat ilmiy bilimlarga ega bo'lishni emas, balki boshqarish san’atini 
b ilishn i ham talab qiladi. B o shqaruvni tashkil etish bilan 
shug'ullanuvchi, awalo, o‘z-o‘zini tarbiyalay olishi, o‘zini boshqara 
olishi zarur. Buning uchun u doimo va muntazam o‘zini-o‘zi tarbiya- 
lashi kerak. Rahbar uslubi eshitish va o'qish, so'zlash va yozish, 
ya’ni axborotni qabul qilish va uni boshqalarga uzatish malakasida 
ifodalanadi. Rahbar uchun zarur bo'lgan sifatlar jumlasiga uning 
tashkilotchilik qobiliyati, ish qobiliyati, kuchi, xushmuomalaligi, 
irodaliligi kiradi.
Bozor sharoitida ishlovchi rahbar va mutaxassislar oldiga qat’iy 
talablar qo‘yiladi. Ular yuqori ishbilarmonlik va axloqiy sifatlarga, 
tadbirkor bo'lishi, ahil jamoa tashkil etish va mehnat jamoasi bilan 
davlat manfaatlari mos kelishini ta’minlay olishlari kerak.
Zamonaviy rahbarlar yuqori malakaga ega bo'lishi, istiqbolni 
ko'ra olishi va samarali xo'jalik yuritishga imkon yaratuvchi iqti­
sodiy fikr yuritish, shaxsiy intizomga ega bo'lish, topshirilgan vazifaga 
javobgarlik hissi bilan yondashish, g'oyalarni to'plash, chiqishimli 
va ishbilarmon bo'lishi kerak.
Rahbar doimo xotirjam va o'ziga ishongan bo'lishi, tashab- 
buskorlik ko'rsatish, tavakkalchi bo'lishi kerak. Javobgarlik oldida 
qo'rqish - kuchsizlik belgisidir. Javobgarlikdan qo'rqqan kishi rah­
bar bo'lolmaydi.
Rahbar qo'l ostidagilar bilan shunday munosabatda bo'lishi 
kerak-ki, toki ular uning oldiga maslahat uchun bemalol kirsinlar. 
Rahbar o'z qo'l ostidagilarini yaxshi bilishi, ular bilan suhbatlashi- 
shi, ular qobiliyati, bilimi, malakasi, egallagan lavozimiga mos- 
ligini, ularning bilim, qobiliyat, malaka va axloqiy sifatlaridan foy- 
dalanishi yetarli ekanligini aniqlashi lozim.
Obro'ga ega bo'lmay muvaffaqiyatli rahbarlik qilish mumkin 
emas, lekin obro'ga kuch bilan emas, ish bilan, qanday ishlashni 
o'z misolida ko'rsatish bilan, uni qanday bajarish haqida so'zlash 
bilan, faqat talabchanlik va qat’iylik bilan emas, bilim va ko'nikma 
orqali erishish mumkin. Boshqarish san’atiga ega bo'lmagan rah­
bar qabul qilingan qarorlar samarali bo'lishini ta’minlay olmaydi. 
Lekin inson rahbar bo'lib tug'ilmaydi, balki ish jarayonida shakllanadi.


Rahbar ish uslubi korxona faoliyati yakuniy natijalariga ishlab 
chiqarishni boshqarish vazifalari vositasida ta’sir ko'rsatadi. Ularning 
har biri boshqa vazifalar bilan uzviy bog'liq holda ta’sir qiladi va 
uslubning foyda hamda korxona faoliyatini umumlashtiruvchi ko'rsatkich- 
larga ta’sir etishning yagona mexanizmi tarkibiga kiruvchi bog'lovchi 
bo'g'in vazifasini bajaradi. Uslub bilan ishlab chiqarish natijalarining 
o'zaro aloqasi tizimi rahbarlar bilim va ko'nikmalari, menejment 
jarayoni texnologiyasi, mehnat intizomi vositasida amalga oshadi 
va rahbar tomonidan qo'llaniluvchi boshqarish usuli bilan bog'liq bo'ladi.
Xulosa
«Madaniyat» tushunchasi keng qamrovli, umuminsoniy tushun- 
cha. Inson hamisha moddiy va m a’naviy boyliklar yaratish bilan 
band. Shuning uchun moddiy va ma’naviy madaniyat farqlanadi. 
Insonning tabiatni o'zlashtrish amaliy ko'rsatkich darajasi moddiy 
madaniyatni bildiradi. M a ’naviy madaniyatga fan, aholining m a’lumot 
darajasi, tibbiy xizmat, san’at darajasi, odamlaming axloqiy me’yorlari, 
ruxiy bilim va qiziqishlari kiradi.
Menejment madaniyati ham umuminsoniy madaniyatning bir 
bo'lagi hisoblanadi, u boshqaruv xodimlarining madaniyat darajasini, 
menejment jarayoni madaniyati, mehnat sharoiti madaniyati, hujjat 
va ish yuritish madaniyatini akslantiradi.
Boshqaruv uslubi - bu rahbar tomonidan menejment jarayonida 
qo'llanadigan barcha eng yaxshi, chidamli, bardoshli usullar yig'indisidir.
Boshqaruvnnig uchta aniq usuli bor: avtoritar (direktiv), 
demokratik (kollegial) va liberal.
Amaliyotda u yoki bu usul «toza» qo'llanilmaydi. Menejment- 
da har bir usul birgalikda qo'llanadi. Demokratik uslublarga ustu- 
vorlik beriladi.

Download 5,22 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   58   59   60   61   62   63   64   65   ...   168




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish