Менежмент. Маркетинг

Tashkilot.

Tashkilotning qadriyatlari kompaniya faoliyati uchun katta axamiyatga ega. Bu fikrning adolatliligi shu bilan xam tasdiqlanadi-ki, ko‘pchilik insonlar axloqiy rivojlanishning ikkinchi bosqichida turadilar, ya’ni ular boshqa insonlar kutishlariga mos xolda ular oldidagi majburiyatlarini bajarishga majburman, deb xisoblaydilar. Etik jixatdan murakkab bo‘lgan barcha qarorlar boshqa insonlar bilan o‘zaro ta’sir uyg‘unligida qabul qilinadi, individlarning xatti-xarakatlarini esa ko‘pincha tashkilotda tarkib topgan o‘zaro munosabatlar tizimi belgilab beradi. Masalan, ko‘pchiligimizga “xamma shunday yo‘l tutadi” omilini ishga solib, oldindan noto‘g‘riligini bilib turib, biron xatti-xarakatni amalga oshirish ancha osonroqdir. Turli tadqiqotlar natijalari shuni ko‘rsatmoqda-ki, xodimlarning etik xulq-atvori, xatti-xarakatlari va ular qabul qilayotgan qarorlar ko‘pincha jamoada, bo‘limda, kompaniyada qabul qilingan me’yor va qadriyatlarga bog‘liq ekan. Korporativ madaniyat ruxsat etilgan xulq-atvor va “to‘g‘ri fikr” chegaralarini to‘la-to‘kis belgilab beradi. Agar etik jixatdan noto‘g‘ri bo‘lgan xatti-xarakatga qandaydir sababga ko‘ra yo‘l qo‘yilsa yoki xatto u rag‘batlantirilsa, u me’yorga aylanib qoladi. Masalan, AQSH neft sanoatidagi talon-tarojliklar tergovi shuni ko‘rsatdi-ki, ko‘pgina xodimlar tomonidan bu talon-tarojliklar oddiy xol sifatida qabul qilingan. Ko‘pgina kompaniyalarning xodimlari shunga ishonchi komil-ki, agar ular boshqalar singari yo‘l tutishmasa (ya’ni, boshqalar o‘g‘irlik qilmoqdami,-u xam o‘g‘irlik qiladi), ular o‘z ish joyini yo‘qotadi.

Korporativ madaniyatda doimo xodimlarning etik tanlovini yo‘llab turuvchi “qoidalar”ni topish mumkin (5.1-jadval).