3.Boshqaruvning o'ziga xos funsiyalari. Boshqaruv funksiyalarini tasniflashning yondashuvlaridan biri boshqaruv ob'ektining xususiyatlarini hisobga olish mezonlariga asoslanadi. Shu bilan birga, korxonada o'ziga xos boshqaruv funktsiyalari tizimi. Ular maxsus ishlab chiqarish bo'linmalari tomonidan amalga oshiriladi.
Masalan, zamonaviy korxona kamida 20-25 ishlab chiqarish funktsiyasini bajaradi, jumladan:
Buxgalteriya hisobi va faoliyat tahlilini boshqarish
Qimmatli qog'ozlarni boshqarish
Moliyaviy menejment va boshqalar.
Amaliyot shuni ko'rsatadiki, korxona faoliyatini boshqarish funktsiyalari va shuning uchun ularni amalga oshirish usullari qat'iy belgilanmagan. Ular doimo o'zgarib turadi va o'zgartiriladi, buning natijasida ularning talablariga muvofiq bajariladigan ishlarning mazmuni o'zgaradi. Boshqaruv funktsiyalarining rivojlanishi va o'zgartirilishi nafaqat ularni takomillashtirishning ichki qonuniyatlarining ta'siri natijasida, balki boshqa funktsiyalarni rivojlantirishga qo'yiladigan talablar ta'sirida ham sodir bo'ladi.
Demak, boshqaruv funktsiyalarining har birining rivojlanishi ob'ektiv ravishda ma'lum talablarning ta'siri bilan belgilanadi, deb ta'kidlash mumkin. Har bir funktsiya boshqaruv tizimining bir qismi bo'lib, muayyan iqtisodiy sharoitlarda korxonani rivojlantirishning umumiy maqsad va vazifalari bilan belgilanadigan yo'nalishda takomillashtirilishi kerak.
Moliyaviy tahlil korxona moliyasini har tomonlama, tizimli o'rganish va prognoz qilishga qaratilgan eng muhim boshqaruv funktsiyalaridan biridir. Moliyaviy tahlilning maqsadi - muvaffaqiyatli ishlab chiqarish faoliyati uchun zarur bo'lgan moliyaviy resurslarning mavjudligini aniqlash; ularni joylashtirish va foydalanishning yo'nalishi, boshqa korxonalar, tashkilotlar va fuqarolar bilan moliyaviy munosabatlari; korxonaning to'lov qobiliyati, uning moliyaviy barqarorligi va tadbirkorlik faoliyati.
Muayyan boshqaruv funksiyalarining asosiy to'plamini ko'rib chiqing (eng keng tarqalgan)
Funktsiya nomi
Murakkab vazifalar va ularning qisqacha tavsifi
Asosiy ishlab chiqarishni boshqarish
yalpi mahsulot;
tijorat mahsulotlari;
tugallanmagan ishlab chiqarish;
zaxiradagi tayyor mahsulotlar;
korxonada ishlab chiqarilgan mahsulotlar va ehtiyot qismlar nomenklaturasi
Xulosa Boshqaruv jarayoni uzluksiz amalga oshiriladi.Menejment funksiyasi deganda boshqaruvga doir ma'lum masalani yechishga yo'naltirilgan bir turli ishlar yig'indisi tushuniladi.Menejment jarayonlarining funksional tahlili har bir funksiya uchun ish hajmi asoslarini tashkil etadi, boshqaruvchilar sonini aniqlaydi.Bozor munosabatlarining shakllanishi ishlab chiqarish va menejment funksiyalarini o'rganishni talab qiladi.Boshqaruv, shuningdek tashkilotning tashqi muhit bilan o'zaro ta'sirida muvozanatni o'rnatadi. Buning uchun u tashkilot faoliyatini shunday tashkil qiladiki, bir tomondan, u tashqi muhitdan o'zining mavjudligi uchun zarur bo'lgan hamma narsani oladi, ikkinchi tomondan, u talablarga javob beradigan mahsulot ishlab chiqaradi. Boshqaruv jarayonini uning funksiyalari nuqtai nazaridan o'rganish har bir funksiya bo'yicha ish hajmini belgilash, mehnat resurslariga bo'lgan ehtiyojni aniqlash va natijada boshqaruv tizimining tuzilishi va tashkil etilishini shakllantirish imkonini beradi. Har bir boshqaruv funksiyasi o'ziga xos ish hajmi va mazmuni bilan to'ldirilgan va u amalga oshiriladigan o'ziga xos tuzilishga ega. Beshta boshqaruv funksiyasi - rejalashtirish, tashkil qilish,muvofiqlashtirish,motivatsiya va nazorat - ikkita umumiy xususiyatga ega: ularning barchasi qaror qabul qilishni talab qiladiva barcha aloqalar uchun ma'lumot almashinuvi to'g'ri qaror qabul qilish uchun ma'lumot olish va ushbu qarorni tashkilotning boshqa a'zolariga tushunarli qilish uchun zarurdir. Shu sababli, shuningdek, ushbu ikki xususiyat barcha to'rtta boshqaruv funktsiyasini bog'laganligi sababli, ularning o'zaro bog'liqligini ta'minlaydi, aloqa va qaror qabul qilish ko'pincha ko'prik jarayonlari deb ataladi. Qaror qabul qilish - bu qanday va nimani rejalashtirish, tashkil etish, rag'batlantirish va nazorat qilishni tanlashdir. Umuman olganda, bu rahbar faoliyatining asosiy mazmunidir. Samarali ob'ektiv qaror qabul qilish yoki hatto muammoning haqiqiy darajasini tushunish uchun asosiy talab - bu yetarli va aniq ma'lumotlarning mavjudligi. Muloqot - bunday ma'lumotlarni olishning yagona yo'li.
Foydalanilgan adabiyotlar
N.Q. Yo’ldoshev , G.E. Zahidov. ”MENEJMENT” darslik – Toshkent : “O’zbekiston faylasuflari milliy jamiyati“ nashriyoti , 2018.
Qosimova D. S . Menejment nazariyasi.: darslik.- T.: Tafakkur bo’stoni 2017.
N.Q. Yo’ldoshev , Azlarova M.M , Xo’djamuratova G.Y “ Menejment va Marketing asoslari”: O’quv qo’llanma . – T.: TDIU 2019.