Menejment fanining predmeti, mazmuni va vazifalari Reja

Menejment fanining predmeti, mazmuni va vazifalari

Reja:

• Menejment tushunchasi va uning xarakteristikasi.
• Menejment turlari va darajalari.
• Menejment qonun-qoidalari va tamoyillari.

1. Menejment t ushunchasi va uning xarakteristikasi.

1. Menejment t ushunchasi va uning xarakteristikasi.

“Menejment” so’zi o’zbek tilida “boshqaruvni tashkil etish” ma’nosida tarjima qilinadi. Umumiy ma’noda menejmet:

• Boshqaruv hokimiyati va san’ati;
• Resurslarni boshqarish bo’yicha alohida mohirlik va ma’muriy ko’ninkmalarni bildiradi.

Menejment- bu:

Yuksak san’at va mahoratni talab qiluvchi tanlov

Mustaqil fan

Faoliyat turi, vazifa

Boshqaruv apparati yoki organi

Tashkilotni boshqaruv-chilar

Jarayon

Menejment dastlab Amerikada kelgindilarning kelishi bilan paydo bo’lgan. U uy xo’jaligini tejab yuritish yoki jamiyatning rivojlanishi natijasida ko’plab mutaxassislklar, mehnat taqsimotlari paydo bo’lib, o’ziga xos faoliyat turi – boshqarishga ehtiyoj tug’ildi. Shunday qilib, menejment inson faoliyatining mustaqil turi – ishlab chiqarishni boshqarishga aylandi.

Boshqaruv nazariyasining dastlabki kurtaklari Yuliy Sezar, Aleksandr Makedonskiy, Turkistonda esa o’rta asrda Amir Temur hukmronlik davridan shakllana boshlagan. Dastlabki paytlarda u oddiy bo’lib, asosan harbiy tavsifga ega edi.

2. Menejment turlari va darajalari.

2. Menejment turlari va darajalari.

Quyidagi chizma menejment turlarini 2ta belgi (saviyasi (makro va mikroiqtisod) va uning xizmat sohasi) asosida aniqlaydi:

Bir xil shakldagi menejment

Umumiy menejment (makroiqtisod)

Amaliy menejment

Ishlab chiqarish menejmenti

(mikroiqtisod)

Texnologik menejment

Strategik menejment

Moliya menejmenti

Innovatsion menejment

Marketing menejmenti

Menejerning vazifasi – qobiliyatli odamlarni izlab topish va ular ijodiy mehnat qilishlari uchun qulay sharoit yaratish.

Menejerning vazifasi – qobiliyatli odamlarni izlab topish va ular ijodiy mehnat qilishlari uchun qulay sharoit yaratish.

Rahbar san’ati – bu xizmatchilarning harakatini tashkl etish va to’g’ri yo’lga boshlashdan iborat. G’arbiy mutaxassislarning fikriga ko’ra firmaning, korxonaning muvaffaqiyatli faoliyatining kaliti firma va korxonaning boshqaruvini samarali tashkil etishdadir. Bu boshqaruv zanjirini quyidagicha ifodalash mumkin:

• Firma boshlig’ining harakati;
• Ishlovchilar xulqi;
• Jamoaning ishlab chiqarish faoliyati;
• Firma ishining natijasi.

Shunday qilib, boshqaruv tizimining asosiy bo’g’ini bu rahbarning, ya’ni firma menejerlarining bilimdonlik harakatidir.

Sifatli menejment ishlovchilarning faol munosabatini uyg’otadi, ularning o’zaro munosabati samarali ishlab chiqarish faoliyatiga aylanadi.

Sifatli menejment ishlovchilarning faol munosabatini uyg’otadi, ularning o’zaro munosabati samarali ishlab chiqarish faoliyatiga aylanadi.

Boshqaruv

saviyasi

piramidasi

G’arbiy biznesda ma’lum boshqaruv tizimi ierarxik (darajama- darja bo’ysunish) qoidasi asosida ko’riladi. Ko’pchilik kompaniyalarda hukmronlikni, huquq va javobgarlikni aniq taqsimlanishi hamda har xil saviyadagi boshqaruvni o’zaro bir- biriga bo’ysunishi o’rin olgan.

Oliy

saviya

O’rta saviya

Asosiy (quyi) saviya

3. Menejment qonun-qoidalari va tamoyillari.

3. Menejment qonun-qoidalari va tamoyillari.

Qonun va tamoyillarda menejmentning obyekti va subyekti o’rtasidagi obyektiv, muhim, takrorlanadigan, nisbiy, turg’un, aniqlik, mohiyat bilan umumiy bog’lanish va aloqadorlik o’z ifodasini topadi. Bu umumiy bog’lanishlar ma’lum shart-sharoitlarda voqealar rivojining yo’nalishi va xususiyatini belgilab beradi. Bundan ko’rinadiki, menejmentning qonun-qoidalari va tamoyillari hamma uchun majburiy bo’lgan me’yor, qoida, rasm-rusum, moyilliklar orqali tariflanishi va ifodalanishi mumkin: