Менежмент асослари

9. Прейскурант нархлар. Бу нархлар сотувчи учун мўлжал нарх, 
харидор учун билдиришлик ѐки маълумот нарх ҳисобланади. 
Ишлаб чиқарган маҳсулотни сотиш учун музокараларга тайѐргарлик
кўриш мобайнида тадбиркор энг аввало, ўзи учун мақбул бўлган нарх 
кўрсаткичларини аниқлашга ҳаракат қилади. Шу мақсадда у нархни учга 
ажратади. Яъни maksimal (энг юқори), minimal (энг паст) ва объектив нарх. 
Максимал нарх - (сотувчи нуқтаи назаридан) - бу музокараларни шу 
нархдан бошлаш мумкин бўлган кўрсаткичидир. 

---

50 
Минимал нарх - (қўшилиши мумкин бўлган энг паст нарх) - бу товар 
нархининг шундай кўрсаткичики, тадбиркор музокаралар давомида ундан 
тушмасликка ҳаракат қилади. 
Объектив нарх - бу таркибида ўртача сифат кўрсаткичларига эга бўлган у 
ѐки бу товарнинг ўртача нархсидир. 
Нархнинг иқтисодиѐтдаги ўрни беқиѐс катта бўлганидан унинг ҳар бир 
туридан оқилона фойдаланиш тадбиркорлик учун муҳим аҳамиятга эга. Шу 
сабабли корхоналар ва фирмалар нарх, белгилашга катта эътибор берадилар. 
Улар ўзларининг нарх стратегиясини ишлаб чиқишда қуйидаги мақсадларни 
кўзлайдилар: 
- 
товар сотишни кўпайтириш; 
- 
кўпроқ фойда олиш; 
- 
ўрнини муайян мавқеини сақлаб қолиш. 
Товар сотишни кўпайтиришдан уч натижа кутилади: а) товар сотишни 
кўпайтириш орқали бозорда ўз ҳиссасини ошириш, имкон бўлганда бозорни ўз 
назоратига олиш; б) ҳар бир товарни (товар бирлигини) сотишдан тушадиган 
фойданинг камайишига рози бўлган ҳолда товарларни кўплаб сотиш орқали 
келадиган ялпи фойдани ошириш; в) товарни кўп сотиш натижасида унинг 
ҳажмига нисбатан савдо-сотиқ харажатларини қисқартириш. 
Бозордан рақибларни суриб чиқариб, ўз мавқеини мустахкамлаш учун 
фирмалар маҳсус нарх қўллайдилар, уни бозорга кириб олиш нархи ѐки 
демпинг нарх деб аталади. 
Бу нарх рақибни синдиришга қаратилганлигидан давлат уни таъқиқлайди, 
шу сабабли фирмалар уни яширин қўллайдилар ва бу иш расмий нархнинг бир 
қисмини кечиб юбориш шаклида бўлади.