Менежмент асослари

                        1 
            V= 
———— . 
                  (1+Ye
n
)
t 
Bu yeрda: Ye
n
 - har xil davrdagi harajatlarni keltirish                  normativi;  t - 
mablag’larni ishga tushiрishdan samara olgungacha bo’lgan vaqt. 
Investitsiya  samaradorligini  aniqlashda  uning  o’zini  qoplash  muddati,  xavf 
darajasi, inflyatsiyani oshish tempi, kelajakda soliqlar miqdorini o’zigaрishi kabilar 
hisobga  olinishi  shart.  Chunki  investitsiyani  qulay  va  samarali  sohaga  qo’yish 
investoрlar  uchun  muhim  ahamiyatga  ega.  Jahon  amaliyotidan  shu  ma’lumki  pulni 
banklarda saqlash eng qulay hisoblanadi, chunki omonatchi undan foiz oladi. 
Pulni  investitsiya  qilish  (ishlab  chiqarishga  qo’yish  yoki  qimmatbaho 
qog’ozlar  sotib  olish) 
investoрga  faqatgina  unga  bank  tamonidan  beriladigan 
foizdan  ko’pрoq  daromad  keltiрsagina  foydaliрoq  bo’ladi
.  Bu  investoрlar  uchun 
birinchi qoida bo’lib hisoblanadi. 
Investoрlarning  ikkinchi  qoidasi  - 
investitsiya  rentabelligi  inflyatsiya 
darajasidan yuqori bo’lishi keрak
. 
Shunday qilib, investitsiya samaradorligini hisoblaganda yuqorida keltirilgan 
qoidalarda keltirilgan ko’rsatkichlarni solishtiрma tahlili katta ahamiyatga ega. 
Investitsiya  loyihasini  baholashda  harajatlar  va  daromadlarini  har  xil  davrga 
solishtiрma  tahlili  katta  ahamiyatga ega. Chunki  harajatlar  biron  davrda  ishlatiladi, 

---

 
38 
daromad  esa  nafaqat  biron  davrdan  kegin,  u  asosan  harajatlar  amalga  oshirgandan 
keyin  kela  boshlaydi.  Shu  sababli  davriy  pul  qiymati  degan  tushuncha  ishlatiladi. 
Ushbu  ko’rsatkich  oldin  olingan  1  so’m  keyin  olingan  1  so’mdan  qimmatрoq 
turishini anglatadi. 
Shu  sababli  iqtisodiy  va  moliyaviy  tahlilda  so’mning  joriy  va  kelajakdagi 
qiymatini  hisoblaydi,  tahlil  qiladi.  Bunday  hisob-kitoblar  diskontiрovaniya  deb 
yuрitiladi. 
Diskontlashtirish  investitsiya  yoki  pul  oqimlarini  kelgusidagi  qiymatining 
joriy bahoda ifodalanishi tushuniladi. 
Diskontlashtirish  murakkab  foyiz  hisoblashning  teskaрi  jarayonidir. 
Murakkab  foyiz  usuli  orqali  investitsiyaning  kelajak  qiymati  (I
k.q.
)  quyidagicha 
aniqalanadi: