Менделеевнинг кимёвий элементлар даврий системаси

Билмасвой: Домлажон, вақтни бекор ўтказмаймизда!


Домла: Сизга учинчи савол: - “Кимёвий элемент” деганда нимани тушунасиз?


Билмасвой: Ўз ҳаётимдан мисол келтирсам майлими ?


Домла: Бемалол, айтаверинг.


Билмасвой: Алимент, бу бола-чақасини ташлаб кетиб қолган оталарнинг болаларига унда – мунда жўнатиб турадиган пулидир, домлажон! Пулларга кимёвий бўёқлар ишлатилгани учун, уларни – кимёвий алимент, дейилади!

Домла: Баракалла, зўрсизку! “Кимёвий элемент” саволига ҳам жавобни “қойиллатдингиз” !


Билмасвой: Роса тайёрландим, домлажон!


Домла: Берган жавобларингизнинг кимё фанига ҳеч қандай алоқаси бўлмагани учун, қайта имтихонга келасиз.


Билмасвой: Домлажон !? Уччала саволингизга ҳам жавоб бердимку-у... Қачон келай ?


Домла: “Содда” билан “Сода”ни, “модда” билан “мода”ни ва “элемент” билан “алимент”нинг фарқига етган кунингиз келаверинг.


Билмасвой: Домлажон, ...
2 бошловчи: Энди яна битта имтихон воқеасини келтирамиз.


1 бошловчи: Бунда Билмасвой қандай қилиб кимёга математикани татбиқ этгани билан танишасиз.


2 бошловчи: Сўз тўгарак аъзоларига, марҳамат!
ИМТИХОНДА


(Математиканинг кимёга “татбиқи”)


Домла: Билмасвой, қуйидаги формулани изоҳлаб, бу формула нимани англати-шини айтиб беринг:



Билмасвой: Домлажон, бу ёзувга диққат билан назар солсак унда иккита “эн” ва битта “О” ҳарфлари бор, яъни Н, Н ва О ҳарфлар борлигини сезамиз. Бу масалани математик йўл билан ҳал этамиз!


Домла: Яъни?


Билмасвой: Н, Н, О – уч элементли тўпламга “пермутацияни” (яъни – ўриналмаш-тириш) қонунини қўллаймиз, натижада ННО, НОН ва ОНН учликлар ҳосил бўлади.