|
KREATIV FIKIRLASH
Bajardi
Xaydarov Nasimxon Nosirjon o’g’li
Iqtisodiyot
1-4
Noodatiy fikrlash mahorati yoxud kreativlik qanday shakllantiriladi
Kreativ fikrlashni rovojlantruvchi Shaxsiy omillar
Reja:
Kreativ fikrlash
Kreativ fikrlashni rovojlantiruvchi ijtimoiy omillar
1
2
3
4
Peter Hollins. Mental Models. 30 Thinking Tools that Separate the Average From the Exceptional. Improved Decision-Making, Logical Analysis, and Problem-Solving. Peter Hollins 2019.
Carol S. Dweck. Mindset. Changing the way you think to fulfill your potential. An imprint o f Little, Brown Book Group Carmelite House 50 Victoria Embankm ent London EC4Y 0DZ, 2017.
Жуманова С.Б. Креатив фикрлаш. — «Издательские решения», 2020. ISBN 978-5-00-511636-9.
Критическое мышление: Анализируй, сомневайся, формируй свое мнение/Том Чатфилд ; Пер. с англ. — М.: Альпина Паблишер, 2019. - 328 с.
Asosiy
adabiyotlar
Kreativlik
o'zi nima ?
Креативлик сўзи инглизча «create»дан олинган бўлиб, яратиш маъносини беради
Креативлик деганда инсоннинг янгилик яратиш, муаммо-ларни ечишга қаратилган ижодий қобилияти тушунилади. Унинг таг замирида оригиналлик, амалийлик, ноодатийлик ва эркинлик ётади. Шунингдек, креатив фикрлаш муайян масала юзасидан ҳар томонлама фикрлаш, бир нуқтага турли ракурсдан қарай олишни англатади
Noodatiy fikrlash mahorati yoxud kreativlik qanday shakllantiriladi
Yunon faylasufi Suqrot "bir marta" o'rganilmagan hayot yashashga arzimaydi "degan edi. Odamlar va boshqa hayvonlar o'rtasidagi bir katta farq bu bizning o'zimizni aks ettirish qobiliyatimizdir.
(miloddan avvalgi 469-399)
Suqrot
Ijodiy fikrlashni rivojlantirishning birinchi usuli: shakli o'zgaruvchilarni o'ynash
Bizning birinchi maslahatimiz "flip-flop" deb nomlangan. Ko'chada ketayotganingizda yoki transportda ketayotganingizda, reklama, yozuvlar va do'konlarning nomlarini o'qishga harakat qiling, men oldindan so'rayman. Masalan, "Neapol" pitseriyasi, siz esa "Lopaen" ni o'qiysiz. Avvaliga bu qiyin bo'ladi, ammo miyani ham o'rgatish kerak. Bir necha kun va siz ko'p harakat qilmasdan qisqa so'zlarni, keyinroq uzunroq so'zlarni, keyin iboralarni va nihoyat uzoq jumlalarni o'qiy olasiz.
Kreativ fikrlashda
kuzatish
tasavvur qilish va mavhumlikni
tasvirlay olish
hissiy munosabat
o’lchovli fikrlash va modellashtirish
kreativlikni o’lchash
turli vaziyatlar va muammolar bo’yicha qarorlar
qabul qilish
malakasiga ega bo’ladi.
Shakli o'zgaruvchilarni o'ynash
Bu nima uchun? Avvalo, siz miyangizni mashq qilasiz, vaziyatni ko'rishning bir nechta usuli borligini, muqobillari borligini va bu muqobillarga e'tibor berish kerakligini xabar bering. Muammo tug'ilganda va undan chiqish yo'lini izlash kerak bo'lganda, sizning fikringiz endi nostandart, tushunarsiz echimlarga qarshi turmaydi.
kreativ fikrlash vositalaridan foydalanish, qarashlar va yondashuvlarni shakllantirish, taqlid qilish va tana tafakkurini tavsiflash, kreativ fikrlash orqali o’ynash, o’zgartirish va sintez qilish jarayonlarining xususiyatlarini bilish va ulardan foydalanish ko’nikmalariga ega bo’ladi;
Yaxshi ijodiy fikrlash, shuningdek, fan va demokratiyaning asosidir. Ilm-fan eksperimentlarni loyihalash va nazariyalarni sinashda ratsionallikni talab qiladi. Rivojlanayotgan va ilg’or demokratiya ijtimoiy va siyosiy masalalarda fuqorolarning xolis fikr yurita olishini talab qiladi. Demak, ijodiy fikrlashni rivojlantirish ta’limning asosiy maqsadi bo’lishi kerak.
Bo'lmagan narsa bor
Ammo bu mashq eng sevimli mashg'ulotlardan biridir. Ishga, maktabga yoki boshqa joyga borganingizda, o'ylash vaqti keldi. Uni foydali sarflashga harakat qiling, ijodiy fikrlashga mashq qiling. Ushbu usulning mohiyati shundaki, siz mavjud bo'lmagan narsani o'ylab topishingiz kerak. Biron bir hayvon haqida o'ylab ko'ring (masalan, Leopandir), keyin uni tasvirlab bering, qanday ko'rinishga ega, qaerda yashaydi, nima qiladi, nima yeydi.
Fikr mustaqilligi. Yaxshi fikrlash qiyin. Ba’zi odamlar javoblarni
o’zlari ishlab chiqishdan ko’ra ko’proq bilishni xohlashadi. Boshqalar
mavhum yoki murakkab g’oyalarga sabr qilmaydilar. Yaxshi mutafakkir,
agar kerak bo’lsa, mustaqil ravishda o’ylay oladi va odatiy donolikka
qarshi chiqadi.
Biz tanqidiy fikr yuritishimiz g’oyat zerikarli bo’lib tuyulishi mumkin va shu bilan birga tanqidiy fikrlash kuchini kamsitmasligimiz kerak. Bizning harakatlarimiz sabablarini aks ettirish uchun intizomga ega bo’lishimiz kerak, agar biz o’zimizni yaxshilashni va yanada muvaffaqiyatli bo’lishni istasak bu juda muhimdir.
Yaxshi fikrlash tuyg’ulardan voz kechishni talab qilmaydi. Ammo sizning his-tuyg’ularingiz bizning fikrimizga ta’sir qilishiga yo’l qo’ymaslik kerak. Masalan, boshqa odamlar sizning fikringizni tasdiqlamaganda, siz tezda g’azablansangiz, to’g’ri fikr yuritish
qiyin. Adolatli va xolisona baholash yanada yaxshi qarorlar qabul qilishga
yordam beradi.
ЭЪТИБОРИНГИЗ УЧУН РАҲМАТ !
Do'stlaringiz bilan baham: |
