Меҳнат бозори статистикаси

Ишсизлик деб, ўзига боғлиқ бўлмаган сабабларга кўра, ишлаб турган жойидан, меҳнат даромадидан ажралган, иш қидирувчи шахслар сифатида рўйхатга олинган, меҳнат қилиш, касбий тайёргарликдан ўтишга тайёр 16 ёшдан пенсия ёшига қадар бўлган фуқаролар ишсизлар сирасига киради.

Ишсизлик турлари

1) Фрикцион ишсизлик. Буларга иш қидираётганлар ёки яқин вақтлар ичида иш билан таъминланиши кутилаётган ишчи кучлари киради.

2) Таркиб ўзгариши билан боғлиқ бўлган ишсизлик. Бунда ишчи кучи дарҳол ёки қисқа муддатда иш топа олмайди. У малакасини ўзгартириши, қайта малака ошириши, маълумот олиши, касб эгаллаши лозим. Ҳатто яшаш жойини ўзгартиришига тўғри келади.

3) Циклик ишсизлик. Ишлаб чиқариш ҳажмининг пасайиши ёки тўхташи натижасида ишчи кучига бўлган талабнинг пасайиши ва ишсизликнинг пайдо бўлишидир. Циклик ишсизликда ишсизлар сони кўпаяди. Лекин цикл ўтгач янги иш жойлари пайдо бўлиб ишсизлар сони камаяди.

Иқтисодий фаол бўлмаган аҳоли (Ифба) сони қуйидаги формула бўйича аниқланади:

Иқтисодий фаол бўлмаган аҳоли (Ифба) сони қуйидаги формула бўйича аниқланади:

Ифба = Ў + А + ИН + ИББ,

бу ерда, Ў – ишлаб чиқаришдан ажралган ҳолда ўқиётган ҳамда иш ҳақи ва меҳнат даромадига эга бўлмаган ўқувчилар ва талабалар;

А – уй бекалари ва болаларни парвариш қилаётган ишламайдиган аёллар;

ИН - ишламайдиган III-гуруҳ ногиронлари;

ИББ – ихтиёрий равишда иш билан банд бўлмаган шахслар, шунингдек кўчар ва кўчмас мулкдан даромад оладиган ишламайдиган шахслар.

Мустақил равишда иш қидираётган шахслар (Имр) сони қуйидаги формула бўйича аниқланади:

Мустақил равишда иш қидираётган шахслар (Имр) сони қуйидаги формула бўйича аниқланади:

Имр = И - РИ,

бу ерда, Имр - иш билан банд бўлмаганлар, мустақил равишда иш қидираётганлар;

И – ишга жойлаштиришга муҳтож, меҳнат билан банд бўлмаган аҳоли (ишсизлар);