Men sevgan asar tahlili muallif Uluğbek Hamdamov

MEN SEVGAN ASAR TAHLILI

1. Muallif – Uluğbek Hamdamov

2. Asar nomi, janri i muallifning ijodiy metodi : Nomi: Ota; Janri: roman; Metodi: realizm .

3. Asarning tematik tasnifi : tarixiy asar Ikkinchi Jahon Urushi davrlari

4. Asar mavzusi : Otaning farzandi uchun chekkan azoblari, otaning fidoyiligi, qizini or-nomusi kabi asrashi; Barcha insonlarning gunohkorligi va nuqsonlardan holi emasligi kabi otaning ham ayrim kamchiliklari ochib berilgan.

5. Asarning asosiy g‘oyasi va maqsadi. Özbek otalariga xos bölgan xislatlarni ochib berish; uning oilasi, ayoli, farzandi va jamiyat bilan aloqasini yoritgan. Romanning hajmi katta bolmasa ham voqealar bir inson umriga teng. Dastlab urush ochogida tiriklik uchun kurash tasvirlansa, nihoyasida osuda osmon ostida omonatni topshirishga tayyorlik manzarasi yuz ochadi. Asarda tugilish va olim orasida turgan inson “Ota” haqida bayon qilingan.

6. Asar sarlavhasi haqidagi fikringiz: Özbek adabiyotida bosh mavzu otalar bölgan asarlar juda kam. Ulugbek Hamdamning “Ota” romanida ozbek otalarining chinakam umumlashma timsoli aks etgan. Asarning boshlanishida ham “Barcha otalarga bagishlanadi” degan jumla oqqa tushirilgan. Asarni oib chiqib, mehribon, jonkuyar, ammo gunohkor otani koz oldimga keltira olganim uchun asar sarlavhasi juda togri tanlangan deya olaman.

7. Asardagi milliy kalorit (qanday milliy an’analar, udumlar aks etganligi) Asar Ikkinchi Jahon Urushi vaqtlaridagi xalqimizning ahvolini yoritar ekan, insonlarning milliy ananalarimiz va udumlarimizni bajarishga qorqqanligini, tutqunlikdan qiynalganligini ajoyibb tarzda ochib beradi. Bularni sozma-soz ifodalamasa ham oquvchining qalbida bu hislarning kechishi aniq. Shuningdek yosh bolachalarning bir “oyini” keltirib otilgan: Chuli-chuli-kattalar oyin oynaganda ularning atrofida goyo oyin oynayotgandek, aslida esa, oyindan tashqarida bolgan va oz koyiga tashlab qoyilgan, kattalarning ortidan u yoq-bu yoqqa chopib yuradigan yosh bola.

8. Badiiy asardagi konflikt turi : Inson-inson, inson-jamiyat

9. Asar kulminatsiyasi. Otaning nikohsiz farzandli bolgan oz qizini soyib tashlashi. Albatta, bu qopol eshitilishi mumkin, ammo yozuvchining oz sozlari bilan : Sevinch… osha Sevinch, hamma sevinchlagan Sevinch, dunyoga kelishi uchun daryo-daryo koz yoshlar tokilgan Sevinchning bagriga pichoq tortildi, u chavaqlandi: qornidan to bogzigacha tilimlandi. Ota qildi bu ishni…

10. Asardagi yechim : Avval Valadi zino deb qabul qilmagan nevarasini qabul qilib, u bilan birga yashashni boshladi. Ammo u na olik, na tirik edi. Ochiq osmonga qarab olimiga ham rozi bolgan bir ota qoldi undan.

11. Asarda mavjud folklor namunalari (maqol, mif, ertak, afsona va hk.) Iboralar: “Hom sut emgan banda”; “Hamma ajdaho komidan qochsa, u ichiga otiladiya..”…

12. Asardagi eng yaxshi aforizm yoki falsafiy mushohada.”Urushda nima arzon ekan? Urushda jon arzon ekan