Melioratsiya

14.5-rasm.  Segment tig ‘ining traektoriyasi
233

---

Ish  jiltoziga  ta ’sir  etuvchi  kuchlar  va  unga  sarflanadigan 
quvvatni  aniqlash.  Poyalar,  kesuvchi  tig‘lar  jufti  orasida  siqilib 
to‘xtagandagina,  ular  qirqiladi,  aks  holda  poyalar  sirpanib  qirquvchi 
juftlar  orasidan  chiqib  ketadi  (14.6-rastn).  Poyalar  sirpanib  chiqib 
ketmasiigi uchun quyidagi shart bajarilishi kerak:
(pi+tp3  > a+ jJ 
(14.29)
bu  yerda  tpj  -  segment  tig‘i  bilan  poyalar  orasidagi  ishqalanish 
burchagi,  grad;  
2  -  barmoq  tig‘i  bilan  poyalar  orasidagi  ishqalanish 
burchagi,grad;  a  va  P -  tegishli  ravishda segment va  barmoq tigiarining 
mashina harakati yo'nalishi  bilan hosil qilgan burchagi, grad.
Segment  arrasi  va  barmoq  orasidagi  poyani  qirqishga  quyidagi 
kuchlar  ta’sir  qiladi:  Fns  va 
Fnb  -  segment  va  barmoqning  normal 
kuchlari;  Fjshs  va  Fishb  -  segment  va  barmoqning  ishqalanish  kuchlari 
(14.6-rasm).
Ma’lumki,  kesilayotgan  poyaga  nisbatan  segment  tig‘i  sirpanib 
harakatlansa,  qirqishga  sarflanadigan  kuch  sezilarli  darajada  kamayadi. 
Shu  nuqtai  nazardan,  aslida  a  burchagi  katta  bo‘lgani  m a’qul.  Ammo