Melioratsiya

a = rco2 cos со - 1
&,m/s‘
0
/   i  \
/  
i 
\
/  
! 
\ л г
2
k
ж/2 
\  
j 
\  
i
/  
cot
a, 
m/s2 
0
\
7Г
j
 
2  /
/
 
!
2n\
i
I
<£>t
V 
!
14.4-rasm.  Segment tezligi (v)  va tezlanishi (a) ning o'zgarish
qonuniyati
Segment  tezlanishining  miqdori  14.4-rasmda  ko‘rsatilganidek, 
kosinusoida bo‘yicha o ‘zgarib, o ‘rish apparati qismlariga ta’sir qiladigan 
inersiya  kuchlarini  vujudga  keltiradi  va  uning  harakat  yuritmasi  ishiga 
katta ta’sir ko‘rsatadi.
0 ‘rish  apparatining  segmenti  ish  jarayonida  murakkab  harakat 
qiladi. 
M ashina  bilan  birgalikda  ilgarilanma-ko‘chirma, 
harakat
232

---

yuritmasi  krivoship-shatunli  mexani-zm  b o ig an i  uchun  ilgarilanma- 
qaytma  (garmonik  tebranma)  nisbiy  harakat  qiladi.  t  vaqt  ichida 
krivoship yarim aylanganda  180° li burchak tashkil qilib, u  я  = cot ko‘ri- 
nishga ega b o iad i va bunda mashina  I.  a t ,  rn yo‘lni bosib o‘tadi.
it = rat dan  t = —  yoki  t = 
boMsa,
Ш 
2n„
u vaqtda  L = 3  - -   yoki  L = 
, 
(14.28)
®  КГ 
^  КГ
bu yerda  x> -  mashinaning tezligi,  m/s;  nkl  -  krivoshipning aylanish 
chastotasi, ayl/min: шь, - krivoshipning burchakli tezligi, rad/s.
Segment  tig‘ilimg  qandaydir  nuqtasi,  absolyul  harakatining 
traektoriyasi  (I4.5-rasm)  uning  nisbiy  va  ko‘chirma  harakatlarining 
grafik  qo‘shilishidan  kelib  chiqadigan  sinusoida 
ko‘rinishidagi  egri 
chiziqdir.
Egri  chiziqni  qurish  uchun  14.5-rasmda  ko‘rsatilgandek  0 
markazdan  ma’lum  masshtabda  krivoship  radiusi  r  bilan  yarim  aylana 
chiziladi.  и o ‘qi bo‘yicha  t = n la   vaqtda mashinaning bosib o ‘tgan yo‘li, 
L  masofa  qo‘yiladi.  Yarim  aylana  va  yo ‘lini  bir  nechta  o‘zaro  teng 
bo‘laklarga  bo‘lib,  1,2,3,4,5,6,7,8  raqamlari  bilan  belgilanadi.  Bir  xil 
raqamli  bo‘laklardan  o ‘tkazilgan  tik  va  gorizontal  chiziqlaming 
kesishgan  nuqtalarini  o ‘zaro  birlashtirib,  segmentni  o ‘simlik  poyalarini 
qirqayotgan  tig‘i  A  nuqtasining  traektoriyasi  hosil  qilinadi.  Shu 
traektoriyani  parallel  ravishda  ko‘chirib,V  nuqtasining  traektoriyasi 
chiziladi. Demak  qirqish E nuqtada boshlanib, F nuqtada tugaydi.