Мелиорация и орошаемое земледелие

I. Кириш босқичи (10 дақиқа).	1.1. Ўтган дарсни эслаш мақсадида саволлар беради. 1.2. Мавзунинг номи, мақсади, режалаштирилган ўқув машғулот натижалари ва уни ўтказиш режаси билан таништиради. 1.3. Машғулот маъруза, тушунтириш ва намойиш шаклида ўтказилишини ва баҳолаш мезонларини маълум қилади 1.4 Фанни ўрганиш учун адабиётлар руйхати билан таништиради.
Саволларга жавоб берадилар Тинглайдилар, ёзиб оладилар
II. Асосий босқич (55 дақиқа).	2.1. Мавзу бўйича маъруза ва унинг режаси, асосий тушунчалар билан таништиради. 2.2. Маърузани ёритувчи слайдларни Power pointда намойиш ва шарҳлаш билан мавзу бўйича асосий назарий билимларни баён қилади. 2.3.Жалб қилувчи саволлар беради; мавзунинг ҳар бир қисми бўйича хулосалар қилади; энг асосий тушунчаларга эътибор қаратади.	Тинглайдилар, ёзиб борадилар, саволларга жавоб берадилар.
III. Якуний босқич (15 дақиқа).	3.1. Мавзуни умумлаштиради, умумий хулосалар қилади, якун ясайди, саволларга жавоб беради. 3.2.Талабаларга мавзу бўйича назорат саволларини эълон қилади.	Тинглайдилар, савол берадилар,  саволларга жавоб берадилар ва уйга вазифани ёзиб оладилар.

МАЪРУЗАНИНГ РЕЖАСИ

МАЪРУЗАНИНГ РЕЖАСИ

• Ерлар деградацияси ва унинг юзага келиши
• Ерлар деградациясининг табиий ва антропоген омиллари.
• Ерлар деградациясига қарши кураш. Ўрмон мелиорацияси

Vс

ЕРЛАР ДЕГРАДАЦИЯСИ ВА УНИНГ ЮЗАГА КЕЛИШИ


Тупроқ устки қатламининг ҳосил бўлиш тезлиги 100-1000 йилда тахминан 2,5 см ни ташкил этади. Ушбу кўрсаткич иқлим, ўт-ўланлар, тупроқнинг тури ва ердан фойдаланиш характерига қараб ўзгаради. Тупроқ ҳосил бўлишида бактериялар, замбуруғлар, чувалчанглар, ҳашоротлар каби кўплаб тирик жонзотлар иштирок этади. Ушбу жараён саҳроларда, баланд тоғли ва қутб доирасига яқин ҳудудларда жуда секин кечади.
Мазкур қатлам бизнинг иқлим шароитларимизда жуда юпқа бўлиб, Ўзбекистон иқлимида бир сантиметр ҳосилдор тупроқ пайдо бўлиши учун юз йилдан кўп вақт кетади, агар бу жараёнга бошқа салбий омиллар аралашмаса, албатта. Шу боис қишлоқ хўжалик экинларини етиштириш учун яроқли бўлган тупроқ миқдори ҳам жуда чекланган: Ўзбекистондаги барча деҳқончилик дарёлар бўйлаб ҳамда тоғлар ва чўллар орасидаги тор ер майдонларида жамланган. Мамлакатимиздаги ернинг 9.5% гина республика аҳолисини боқмоқда, десак янглишмаймиз. Бу жуда қимматбаҳо капитал – заҳира эмас, айнан асраб-авайланиши керак бўлган капитал.
Тупроқ озиқ-овқат маҳсулотлари, одамларнинг эҳтиёжи учун кийим-кечакларнинг катта қисми олинадиган экинларни беради. Мамлакат аҳолиси ўсиб бормоқда, у билан бирга эҳтиёжлар ҳам ошиб боради. Инсон эскилари ҳақида қайғурмасдан янги ерларни забт этади. Ерларга ишлов бериш учун яроқли бўлган майдонлар камайиб кетаверади. Уларнинг сифати эса пасаяди... Ерлар сифатининг ёмонлашиш жараёни, улар ҳосилдорлигининг пасайиши – ерлар деградациясидир. Қурғоқ иқлим шароитида ерлар деградацияси кўп ҳолларда чўлланиш жараёнига ўтиб кетади, бунда ҳосилдор ер саҳрога айланади.
Суғориш майдонининг сув мувозанат схемаси
Суғориш майдонининг сув мувозанат схемаси