Meliboyeva G. S. Kimyoni o`qitishda zamonaviy texnologiyalar

“Zinama-zina” texnologiyasi
Texnologiyaning tavsifi.
Ushbu mashg’ulot o’quvchilarni o’tilgan yoki 
o’tilishi kerak bo’lgan mavzu bo’yicha yakka va kichik jamoa bo’lib fikrlash
hamda xotirlash, o’zlashtirilgan bilimlarni yodga tushirib, to’plangan fikrlarni 
umumlashtira olish va ularni yozma, rasm, chizma ko’rinishida ifodalay olishga 
o’rgatadi. Bu texnologiya o’quvchilar bilan bir guruh ichida yakka holda yoki 
guruhlarga ajratilgan holda yozma ravishda o’tkaziladi va taqdimot qilinadi. 
Texnologiyaning maqsadi.
O’quvchilarni erkin, mustaqil va mantiqiy 
fikrlashga, jamoa bo’lib ishlashga, izlanishga, fikrlarni jamlab ulardan nazariy va 
amaliy tushuncha hosil qilishga, jamoaga o’z fikri bilan ta’sir eta olishga, uni 
ma’qullashga, shuningdek, mavzuning tayanch tushunchalariga izoh berishda 
egallagan bilimlarini qo’llay olishga o’rgatish. 
Texnologiyaning qo’llanishi:
ma’ruza (imkoniyat va sharoit bo’lsa), 
seminar, amaliy va laboratoriya mashg’ulotlarida yakka tartibda yoki kichik 
guruhlarda o’tkazish hamda nazorat darslarida qo’llanilishi mumkin. 
Mashg’ulotda qo’llaniladigan vositalar:
A-3, 
A-4 
formatlarda 
tayyorlangan (mavzuni ajratilgan kichik mavzuchalar soniga mos) chap tomoniga 
kichik mavzular yozilgan tarqatma materiallar, flomaster (yoki rangli qalam)lar. 
Mashg’ulotni o’tkazish tartibi: 

o’qituvchi o’quvchilarni mavzular soniga qarab 3-5kishidan iborat kichik 
guruhlarga ajratadi (guruhlar soni 4 yoki 5ta bo’lgani ma’qul); 

---

21 

o’quvchilar mashg’ulotning maqsadi va uning o’tkazilish tartibi bilan 
tanishtiriladi. Har bir guruhga qog’ozning chap qismida kichik mavzu yozuvi 
bo’lgan varaqlar tarqatiladi; 

o’qituvchi guruh a’zolarin tarqatma materialda yozilgan kichik mavzular 
bilan tanishishlarini va shu mavzu asosida bilganlarini flomaster yordamida 
qog’ozdagi bo’sh joyiga jamoa bilan birgalikda fikrlashib yozib chiqish vazifasini 
beradi va vaqt belgilaydi; 

guruh a’zolari birgalikda tarqatma materialda berilgan kichik mavzuni 
yozma (yoki rasm, yoki chizma) ko’rinishida ifoda etadilar. Bunda guruh a’zolari 
kichik mavzu bo’yicha imkon boricha to’laroq ma’lumot berishlari kerak bo’ladi. 

Tarqatma materiallar to’ldirilgach, guruh a’zolaridan bir kishi taqdimot 
qiladi.Taqdimot vaqtida guruhlar tomonidan tayyorlangan materiallar, albatta, sinf 
doskasiga mantiqan tagma-tag (zina shaklida) ilinadi; 

O’qituvchi guruhlar tomonidan tayyorlangan materiallarga izoh berib, 
ularni baholaydi va mashg’ulotni yakunlaydi. 
 
O’quv mashg’ulotining bunday tashkil etilishi o’quvchilarni mustaqil 
fikrlashga, o’tilgan va o’zlashtirilgan mavzularni eslashga, ularni yozma(yoki 
rasm, chizma ko’rinishida) bayon etishga, fikrlarni umumlashtirishga o’rgatadi. 
Masalan, “Galogenlar” mavzusi bo`yicha guruhlarga quyidagicha topshiriq 
beriladi. Berilgan galogenning xossalari, ishlatilishi va biologik ahamiyati 
haqidagi ma`lumotlarni yozing.