Международный научно-образовательный электронный журнал



Download 13,57 Mb.
Pdf ko'rish
bet331/344
Sana20.03.2022
Hajmi13,57 Mb.
#503221
TuriСборник
1   ...   327   328   329   330   331   332   333   334   ...   344
Bog'liq
ОИНВ21ВЕКЕ. Февраль 2022. Том 6

Ключевые слова:
молодежная политика, инновационное поведение, 
образовательный кластер, инновационная деятельность, общество, инициатива, 
наука. 


964 
Key words:
youth policy, innovative behavior, education cluster, innovative 
activity, society, initiative, science. 
Respublika ta’lim tizimida o‘quvchilarga bilim berish va uni baholash 
jihatlari, 
ta’lim 
klasteri 
sharoitida 
fanlar 
aloqadorligini 
ta’minlash 
hamda amaldagi Davlat ta’lim standartlari asosida o‘quvchilarning fanlar 
bo‘yicha egallashlari kerak bo‘lgan bilim va tayyorgarlik darajalarini 
belgilash, o‘quv reja, dasturlar va darsliklarni ishlab chiqishda o‘quv fanlari 
xususan, matematika, fizika va shu kabi barcha fanlarni o‘qitishdagi fanlar 
integrasiyasi muhim ahamiyat kasb etadi.
Bu esa ta’limning o‘quvchilar olgan bilimlarini hayotiy faoliyatida 
qo‘llashlariga yo‘naltirilgan bo‘lishini taqozo etadi. O‘zbekistonda ta’limga 
kompetensiyaviy yondoshuvga asoslangan Davlat ta’lim standarti (DTS), malaka 
talablarini ishlab chiqish zarurati: uzluksiz majburiy ta’limni barcha fanlari bo‘yicha 
ta’lim 
oluvchilar 
tayyorgarligining 
zarur 
va 
yetarlicha 
darajasi 
hamda ta’lim 
muassasalarini bitiruvchilariga nisbatan 
malaka 
talablarini aniq belgilab olish, ta’limning barcha bo‘g‘inlarida innovasion 
ta’lim klasterini ta’minlashga qaratilgan. 
DTSni takomillashtirish o‘quv jarayonida fanga oid va tayanch 
kompetensiyalarni 
tanlash, 
ularni 
shakllantirish 
va 
belgilangan 
kompeteniyalarni 
shakllanganlik 
darajasini 
aniqlashda 
xorij 
tajribalaridan samarali foydalanish orqali amalga oshirishni ko‘zda tutadi. 
Sababi, mehnat bozoridagi talabning tez o‘zgarishi, ish beruvchilarning 
faqatgina uning bilimi, ko‘nikmasi va malakasigagina emas, balki ularning 
shaxsiy sifatlariga ham e’tibor qarata boshlaganligi bilan belgilanishi 
ta’lim tizimidagi yondoshuvlarni ham o‘zgartirishni taqozo etayotganligini hayotning 
o‘zi ko‘rsatib bermoqda. 
Xususan, J.Raven, I.A.Zimnaya va boshqalar tomonidan olib borilgan tadqiqot 
ishlarida shaxs kompetensiyasini shakllantirish va takomillashtirish tushunchalari, 
yetakchi pedagog-psixologlar I.Ya.Lerner, V.V.Krayevskiylarning ilmiy qarashlari, 
ta’limda 
tayanch 
kompetensiyalar 
tarkibini 
ifodalash 
va 
uni 


965 
shakllantirish 
jarayoni 
muammosi 
xorijiy 
nazariya 
va 
amaliyotida
E.F.Zeyer, 
V.I.Baydenko 
va 
boshqalar 
tomonidan 
kasbiy 
ta’limga 
tadbiqlari tahlil qilindi. Kompetensiyaning naqadar muhimligini, muttasil 
ravishda takomillashtirilib boruvchi zamonaviy talablar inobatga olinishi, 
o‘quvchilarning 
mantiqiy 
fikrlashlari 
o‘sishi, 
bilim 
olishga 
bo‘lgan 
qiziqishning ortishi hamda bitiruvchilarning majburiy ta’limdan keyingi bosqichlarga 
tez moslashuvchanlik xususiyatlarining samarali namoyon bo‘lishida ko‘rinadi. 
O‘quvchilarda shakllantirilishi lozim bo‘lgan 5 ta:
-kommunikativ;
-axborot bilan ishlash;
-shaxs sifatida o‘z-o‘zini rivojlantirish;
-ijtimoiy faol fuqarolik;
-umummadaniy;
-matematik savodxonlik, fan va texnika yangiliklaridan xabardor bo‘lish hamda 
foydalanish kompetensiyalarini dars jarayonida rivojlantirish uchun ularni faoliyat 
shaklida berish uslubi tanlandi.
Mazkur 
kompetensiyalar 
o‘quvchining 
yosh 
psixofiziologik 
xususiyatlarini hisobga olgan holda har bir o‘quv predmetini o‘qitish 
jarayonida shakllantirilib borilishini inobatga olib, ta’limning amaliyotga 
yo‘naltirilganlik 
prinsipini 
joriy 
etish 
o‘quvchilarning 
fanlarga 
oid: 
jarayon 
va 
hodisalarni 
kuzatish, 
tushunish 
va 
tushuntirish; 
tajribalar 
o‘tkazish va xulosalar chiqara olish kompetensiyalarini shakllantirish ko‘zda tutildi. 
Shu nuqtai nazardan o‘quvchilarning dars paytidagi fanga oid kompetensiyalarini 
shakllantirish muhim jihatlardan hisoblanadi.
Shu o‘rinda ta’lim klasteri sharoitida o‘quvchilarda kompetensiyalarni 
rivojlantirish 
dinamikasini 
o‘rganish, tanlangan usul, metod va ta’lim 
texnologiyalarning 
samaradorligini 
aniqlash 
xususida 
olib 
borilgan 
tadqiqot xulosalari haqida qisqacha fikr yuritamiz. 
Oliy va o‘rta ta’lim muassasalari o‘quvchilarning tayanch va fanga oid 
kompetensiyalarining dastlabki holati aniqlashda, tegishli anketalar va o‘quv 


966 
fanlariga oid test topshiriqlaridan foydalanildi. Talabalar va o‘quvchilar 
kompetensiyalarini 
shakllanganligi 
yuzasidan 
o‘tkaziladigan 
nazorat 
ishlarida 
fanining 
xususiyatlaridan 
kelib 
chiqib, 
qisqa 
muddatda, 
ko‘pchilikni tashxislash maqsadida test sinovlari tanlandi. Ulardan ko‘pchilik 
qismi javoblari tanlanadigan, bir qismi esa, javoblari yoziladigan qilib 
tanlandi va har bir test ma’lum bir bilimni, ko‘nikma yoki malakani 
egallaganligini 
tashxislay 
olishiga 
alohida 
e’tibor 
berildi. 
Fanlarga 
oid 
umumiy 
kompetensiyalarning 
shakllanganligini 
testlar 
vositasida 
tekshirish, tayanch kompetensiyalar shakllanganligini tashxislash maqsadida esa, 
fanlar tarkibiga singdirilgan, aqliy rivojlanganlikni ko‘rsatadigan topshiriqlar berish 
mumkin. 
Tadqiqot jarayonida fanlardan tuzilgan testlar ko‘proq fanga oid umumiy 
kompetensiyalarni amaliyotda qo‘llay olish layoqatini aniqlashga qaratildi. Xususan, 
talabalarning 
fanlarni 
o‘rganishga 
bo‘lgan 
tayyorgarlik 
darajasini 
o‘rganishda ularning tanlagan kasbi ham hisobga olindi. Masalan, quyidagi 
kabi testlar: 
1. Sizlarga ma’lumki insondagi kasalliklarni aniqlash uchun meditsinada 
kompyuter tomografiyasi
ishlatiladi. Bu asbobni devorlari metall to‘r bilan 
qoplangan xonaga o‘rnatiladi. 

Download 13,57 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   327   328   329   330   331   332   333   334   ...   344




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish