Международный научно-образовательный электронный журнал «образование и наука в XXI веке». Выпуск №25 (том 3)

---

358 
1.Everistik suhbatlar 
2.Umumiy suhbatlar 
3.Ekskursiyalar 
4. Ona tili va o’qish savodhonligi va tabiy fan darslarda kuzatishlar,badiy asarlar 
materiyallari asosida nutq o’stirish uchun yozilgan ijodiy ishlar, 
5. Ta’limning ko’rgazmali metodi 
6. Mustaqil ishlar
7.O’qish, matematika darslarida og’zaki rasm chizish 
8.Imo-ishorali ko’rinishlar 
9.Tabiatshunoslik darslarda tabiat tasvirlarni ifodali o’qish 
Talimni integratsiya qilish mohiyati nimadan iborat? Ta’limga bog’liq 
“Integratsiya” tushunchasi ikkita ma’noga ega: 
1.O’quvchilarda atrofdagi olam to’g’risida yaxshi tasavvur hosil qilish(bu yerda 
integratsiya ta’lim maqsadi sifatida ko’riladi). 
2. Predmetli bilimlarni yaqinlashtirish uchun umumiy platformani toppish(bu yerda 
integratsiya ta’lim vositasi). 
TIMSS –(Trends of international mathematics and science studiy-yani 
Xalqaro matematika va tabiy fanlarni o’qitish istiqbollari dasturi. 
Ta’lim sahosidagi yutuqlarni baholash xalqaro assotsiatsiyasi IEA 
(International Association for the Evaluation of Educational 
Achievements)tomonidan tashkil etilgan bo’lib,ushbu tadqiqot 4va 8-sinf 
oquvchilari orasida matematika va tabiy fanlar boyicha ta’limning 
sifati,darajasi,fanga o’lgan munosabati,qiziqishini aniqlaydi. 
TIMSS har 4 yilda bir marotaba 4-8sinflar orasida o’tkaziladi. Bu tadqiqot 
o’quvchilar,maktab ma’muriyati va o’qituvchilari orasida qo’shimcha 
so’rovnomalaro’tkazadi va fan sohasida to’sqinlik qilayotgan asosiy omillarni 
aniqlaydi.Bu esa o’sha mamlakatda ishlab chiqilgan ta’lim samaradorligini boshqa 
davlatlar bilan solishtirib ko’rish imkonini beradi.O’zbekiston 2023 yili bo’ladigan 
tadqiqotga qatnashish taklifini oldi va bunga qizg’in tayyorgarligini boshlib yubordi. 
TIMSS topshiriqlari o’quvchilar uchun odatiy emas,balki ko’proq hayotda 
uchraydigan vaziyatlar bilan bog’liq.Har bir savol javobini topishda faqat bir fan 

---

359 
bilan chegaralanib qolmay,hamma fanlarni o’z ichiga qamrab olgan.Shunday ekan 
TIMSS topshiriqlari o’quvchilarni kretiv va terang fikirlashga undaydi. Kreativ va 
erkin fikirlay olgan bola hayotda o’z o’rnini topishga qiynalmaydi. 
TIMS xalqaro tadqiqotining ham maqsadi fanlar aro bog’liqlik yani 
integatsiya.Itegratsiya ta’limning klassik o’quv predmetlari o’rnini egallash kerak 
emas, uolinayotgan bilimni yaxlit bir tizimga birlashtirish kerak 
xolos.Muommoning qiyin tamoni integratsiyaning ta’lim boshidan oxirigacha 
dinamik rivojlantirishdadir. Agar boshida “hamma narsa to’g’risida ozgina bilish” 
kerak bo’lsa,keyinchalik tarqoq bilim va ko’nikmalarni birlashtirish kerak bo’ladi va 
oxriga kelib “ozgina narsa to’g’risida hamma narsani bilish”kerak bo’ladi,yani bu 
yangi integratsiya darajasidagi ixtisoslashtirishdir. 
Foydalanilgan adabiyotlar 
1.Uzviylashtirilgan Davlat ta’lim standarti va o’quv dasturi. Toshkent 2010-yil 
2. Bikboyeva N,U. Yangibayeva E. Matematika 2-sinf uchun darslik-T:O’qituvchi 
2016 
3. Bikboyeva N,U Sidelnekova R,I Adambekova G,A “Boshlang’ich sinfda 
matematika o’qitish metodikasi”-T. O’qituvchi 1996y

---

360