Международный научно-образовательный электронный журнал «образование и наука в XXI веке». Выпуск №25 (том 3)

---

985 
ФИО автора:
Nazrullayeva Gulnoza Karimbek qizi
, 
Tarjimashunoslik va xalqaro jurnalistika kafedrasi tayanch doktoranti, Toshkent davlat 
sharqshunoslik universiteti, Toshkent, O‘zbekiston. 
Toshkent shahri Yunusobod tumani, 16-mavze, 18-uy, 9-xonadon 
Название публикации:
«FRAZEOLOGIK BIRLIKLARNI PERSONAJ NUTQI
TARJIMASIDA AKS ETISHI» 
Annotatsiya
Badiiy asarlarda personaj nutqini o‘rganish azaldan fanning muammoli 
masalalaridan bo‘lib kelgan. Bu borada fanda, xususan, o‘zbek va rus 
tarjimashunosligida ko‘plab tadqiqotlar amalga oshirilgan, yirik ilmiy asarlar 
yaratilgan. Tarjimada yo‘l qo‘yilgan ayrim xato va noaniqliklarning yo‘qligi tarjima 
sifatining yuksakligidan dalolat bera olmaganidek, ularning mavjudligi ham 
tarjimaning sifatsiz, talabga javob bera olmaydigan ekanini bildirmaydi. Biron 
tarjimani tadqiq etmoqchi bo‘lgan tadqiqotchining diqqat markazida tarjimada 
originalga xos bo‘lgan ta’sir kuchi, originalning g‘oyaviy va badiiy qimmati to‘la 
saqlanganmi yoki yo‘qmi degan masala turishi kerak. Frazeologik birliklarni so‘zma-
so‘z tarjima qilish ularning tarjima qilinayotgan tilda mavjud bo‘lgan muqobilini 
topishga yoki masalaga ijodiy yondashib, asliyatdagi iboraga muvofiq keladigan va 
uning ma’nosini to‘liq ifodalaydigan yangi ibora yaratishga nisbatan ancha yengil. 
Ammo asl nusxadagi u yoki bu iboraning aniq, badiiylik va ma’no jihatdan pishiq 
muqobili asar tarjima qilinayotgan tilde bo‘lsa-yu, tarjimon buni e’tiborga olmasa, bu 
kamchilik hisoblanadi. Gap o‘sha iboraning muqobilini topa bilish va o‘z o‘rnida 
qo‘llay olishdadir. Maqolaning asosiy maqsadi frazeologik birliklarni tahlil etish, 
o’rganilayotgan tilning madaniyati, tarixi, falsafasi hamda mifologiyasiga e’tibor qaratish 
lozim. Tarjimada personaj nutqidagi frazeologizmlarni berish qiyosiy tilshunoslik va 
tarjimashunoslikda maxsus o’rganilmagan. Bu mazkur mavzuni dolzarbligini belgilaydi. 
Hindiy va o’zbek tillaridagi frazeologik birliklarni antrosentrik jihatdan e’tibor qaratish, 
frazeologizmlarning milliy kolorit va obrazli xususiyatlarini aniqlash hamda ularni tarjimada 
berish usullarini belgilash. 

---

986