Международный научно-образовательный электронный журнал «образование и наука в XXI веке». Выпуск №25 (том 2)

Adabiyotlar: 
1. R.G.Qodirov. Musiqa psixologiyasi. “Musiqa” nashriyoti, T., “2005y. 

---

685 
2. N.Yusupova. Musiqa savodi, metodikasi va ritmika. “Musiqa” nashriyoti,- T., 
2010y 
3. N.Rejametova. “Maktabgacha ta’limda musiqa o‘qitish metodikasi”. Toshkent. 
2020y 
4. Радынова О. Настроения, чуства в музыке. М;2009 
5. Гогоберидзе А.Г. Теория и методика музыкального воспитания детей 
дошкольного возраста: А. Г. Гогоберидзе, В.А.Деркунская. — М.: 
Издательский қентр «Академия», 2005. — 320 с 

---

686 
ФИО автора:
Safoyeva Sayyora Salimovna, 
Buxoro viloyati, G'ijduvon tumani 1-umumiy o'rta ta'lim maktabi ona tili va adabiyot fani 
fani o'qituvchisi 
Название публикации:
«ABDULLA QODIRIY ASARLARIDA QO`LLANGAN 
LEKSIK QATLAMLAR» 
Annotatsiya:
Ushbu maqolada Abdulla Qodiriy asarlarida qo`llangan leksik 
qatlamlar mavzusida ma’lumotlar berishga harakat qilingan. 
Kalit so‘zlar:
Tarixiy so`zlar, arxaik so`zlar, “Yasov”, Yuzboshi – O`rta Osiyo 
xonliklarida. 
 
Yillar o`tishi bilan mehnat qurollari, kiyim-kechak, uy jihozlarining yangi nusxalari 
paydo bo`ladi, eskilarining ba‘zilari ishlatilmaydigan bo`lib qoladi, natijada ularni 
ifodalovchi so`zlar ham bora-bora juda kam qo`llanadi yoki iste’moldan chiqib ketadi. 
Masalan, qadimgi turkiy qatlamga tegishli ashu (qizil tuproq), ashuq (temir qalpoq, 
dubulg`a), aqru (sekin) kabi so`zlar eskirgan so`zlardir. Demak, qadimda nutqda faol 
qo`llanilgan, bugun esa kundalik hayotda ishlatilmay qolgan so`zlar eskirgan so`zlar deb 
ataladi. Tilshunoslikda eskirgan so`zlar ikki guruhga ajratiladi: 
1) 
tarixiy so`zlar
– til taraqqiyotining ma'lum bir davrida muomalada faol qo`llangan, lekin 
keyinchalik shu so`z ifodalagan predmet, voqea yoki hodisa o`zining hayotiy faoliyatini 
to`xtatgach, uni anglatgan so`z ham eskirsa, qo`llanish darajasini susaytirib, yo`qotib, 
tarixiy so`zga aylanib qoladi. Demak, tarixiy so`zlar o`zi atagan narsa yoki tushuncha 
iste'moldan chiqib ketganligi bois qo`llanmayotgan leksik qatlamdir. Masalan: omoch, 
cho`ri, yuzboshi kabi tarixiy so`zlar tilning leksik tarkibidan tamoman chiqib ketmaydi, 
zarur paytda nutqda qo`llanib turadi, lekin eskirganligi, unutilganligi sababli ma'nosi 
ko`pincha izoh talab qiladi. 
2)