Международный научно-образовательный электронный журнал «образование и наука в XXI веке». Выпуск №19 (том 3)

4. GIDROSFERA XUSUSIYaTINI O‘ZGARIShI 
Sanoat va yashash joylari qurilishining keskin o‘sganligi suv yetishmovchiligiga sabab 
bo‘lmoqda, uning sifati pasaymoqda. 

---

821 
-insonni biosferaga ta’sir qilish oqibatida suv resurslari kamaymoqda;
-suvga bo‘lgan talabni keskin o‘sishi
-suv manbalarini katta miqdorda ifloslanishi.
Inson faoliyati ta’sirida suv resurslari kamayishini o‘rmonlarni yo‘q qilishda, xayvonlarni qarovsiz 
boqishda, adirlarga to‘xtovsiz ishlov berishda, melliorativ tizimlarni o‘ylamasdan rivojlantirish 
oqibatida kelib chiqadi.
Suvga talab har yili 6-8%ga oshmokda, bu ko‘rsatich sanoat 
muasasalarini o‘sishi bilan ko‘rsatilgan. 
Uy sharoitida suvdan ko‘p foydalanilmoqda. Yaqin yillar ichida bitta oam uchun
400 l sutksiga tashkil qiladi. Qishloq xo‘jaligida ham suvni iste’mol qilish oshmokda. 
Suv shunchalik ifloslanganki, daryo va xovuzlarda ko‘p tirik jonzodlar qirilib ketmoqda, 
ayniksa baliqlar, bunday suvni iste’mol qilish mumkin emas. Asosiy ifloslovchilar –bu kimyo 
muassasalar, neftni qayta ishlash va neftkimyo muasasalari, ximikatlar, o‘simliklarni oziqlantirish, 
qishloq xo‘jalik ekinlarini zararkunandalarga qarshi qo‘llaniladi. Ifloslovchilar mexanikali, biologik 
va kimyoviy bo‘lishi mumkin. 
5. BIOSFERA XUSUSIYaTINI O‘ZGARIShI 
Biosfera o‘z ichiga tirik mavjudodlarni yashashi mumkin bo‘lgan yerning yuqori
va atmosferaning quyi qismini o‘z ichiga oladi. O‘tgan XX asrda xayvonlarni va o‘simliklarni yo‘q 
bo‘lib ketish darajasi keskin o‘zgardi va yangi turlarini paydo bo‘lish evalyusiya darajasi oshmoqda. 
Bunga sabab bo‘lib: 
- insonlarni avval yashamagan joylarga ko‘chib o‘tib yashashi; 
- tabiatning toksik va kimyoviy zaharlanishi. 
Har yili o‘rtacha holatda bir turi yo‘qoladi. Xayvonlar va qushlarning 1000 atrofidagi turlari xozirgi 
davrda nobud bo‘lish xavfi ostida turibdi. Bitta o‘simikni nobud bo‘lishi boshqa bir o‘simlikni nobud 
bo‘lishiga olib keladi. O‘simliklar uchun katta xavfni oltin gugurt gazi, ftorli qo‘shilmalar, xlor 
ko‘rsatadi Masalan oltin gugurt gazi o‘simlik barglarida o‘tkir yoki surinkali shikastlanishni keltirib 
chiqaradi.bu esa ulishga xavf tug‘dirishi mumkin ftorni yuqori konsentratsiyalarini sezilishi 
kuchliroq.
Biosfera monitoring ob’ekti sanaladi, ya’ni tabiat vaziyat va holatlarini doimiy kuzatishi olib boriladi. 
Shuningdek muhitni holatini baholash va uni o‘zgarishlarini berish. Butun dunyo olimlarini diqqati 
biosferadagi o‘zaro aloka murakkab kompleksini hisobi va o‘rganishga qaratilgan, shuning inson 
jamiya faoliyatini biosferani barqarorlik masalasini qo‘llab quvvatlash ishlariga qaratilgan.