Международный научно-образовательный электронный журнал «образование и наука в XXI веке». Выпуск №19 (том 3)

Adabiyotlar. 
1.B.A.Xo`jaеv. Avtomobillarda yuk va pasajjir tashish asoslari. Darslik T., 
"O`zbеkiston", 2002 yil 
2. B.А.Хоdjаеv. Аvtоmоbil‘no`е pеrеvоzki. T. : ―O`qituvchi‖, 1991. 
3.А.V.Vеl‘mоjin, V.А. Gudkоv, L.B. Mirоtin, А.V.Kulikоv.- Gruzоvo`е 
аvtоmоbil‘no`е pеrеvоzki. M.: ― Gоryachаya liniya - Tеlеkоm‖, 2007. 
4.L.L.Аfаnаs‘еv, N.B. Оstrоvskiy, S.M.TSukеrbеrg- Еdinаya trаnspоrtnаya sistеmа 
i аvtоmоbil‘no`е pеrеvоzki. M.; «Trаnspоrt». 1984 

---

321 
ФИО автора: 
Tohirjon Mirzayev
Andijon viloyat Yuridik texnikumi 
"Maxsus fanlar " kafedrasi mudiri
Название 
публикации:
«SAYLOVNING 
MAZMUN-MOHIYATI 
VA 
SAYLOVGA OID QONUNCHILIK» 
Mustaqillik yillarida mamlakatimizda demokratik saylovlar oʻtkazish, tom 
maʼnoda, muhim ijtimoiy-siyosiy anʼanaga aylandi. Binobarin, Oʻzbekiston 
Respublikasi Prezidenti Shavkat Mirziyoyev taʼkidlaganidek, “Saylov jarayonlarida 
barchamizning, avvalo, dunyoqarashimiz, siyosiy va huquqiy madaniyatimiz, 
grajdanlik pozitsiyamiz yana bir bor namoyon boʻladi”. 
Birinchidan, mamlakatimizda saylovga tayyorgarlik koʻrish va uni oʻtkazish 
jarayonlari xalqaro normalar hamda demokratik prinsiplarga toʻla javob berishida 
milliy qonunchilik va saylov amaliyotimizning ahamiyati beqiyosdir. Shuning uchun 
davlat rahbari 2017-yil 22-dekabrda Oliy Majlisga yoʻllagan ilk Murojaatnomasida 
Oʻzbekiston Respublikasining Saylov kodeksini ishlab chiqish va qabul qilish 
vazifasini kun tartibiga qoʻydi. 
Ikkinchidan, Saylov kodeksi loyihasini tayyorlash vazifasi 2017 — 2021 yillarda 
Oʻzbekiston Respublikasini rivojlantirishning beshta ustuvor yoʻnalishi boʻyicha 
Harakatlar strategiyasini 2018 yil — “Faol tadbirkorlik, innovatsion gʻoyalar va 
texnologiyalarni qoʻllab-quvvatlash yili”da amalga oshirishga oid Davlat dasturiga 
kiritildi. 
Uchinchidan, Prezidentimizning 2018 yil 6 noyabrda qabul qilingan 
“Oʻzbekiston Respublikasi Markaziy saylov komissiyasi faoliyatini takomillashtirish 
boʻyicha tashkiliy chora-tadbirlar toʻgʻrisida”gi qarori bilan “Saylov qonunchiligi va 
huquqni qoʻllash amaliyotini takomillashtirish boʻyicha chora-tadbirlar dasturi” 
tasdiqlandi. 
Toʻrtinchidan, ushbu Dasturga muvofiq Saylov kodeksi loyihasini tayyorlash va 
uni jamoatchilik muhokamasidan oʻtkazish, muhokama natijalariga koʻra loyiha 
matnini takomillashtirish va Saylov kodeksini qabul qilish, shuningdek, boshqa qonun 

---

322 
hujjatlari va Markaziy saylov komissiyasi hujjatlarini Saylov kodeksiga 
muvofiqlashtirish rejalashtirildi. 
Beshinchidan, davlat rahbarining 2018 yil 4 oktyabrda qabul qilingan “Saylov 
jarayoniga zamonaviy axborot-kommunikatsiya texnologiyalarini joriy etish chora-
tadbirlari toʻgʻrisida”gi qarori, shubhasiz, saylov qonunchiligi sohasida amalga 
oshirilayotgan demokratik islohotlarning mantiqiy davomi boʻldi. Bu qaror 
mamlakatimiz saylov tizimi va amaliyotini yanada takomillashtirishga xizmat 
qilmoqda. 
O’zbekiston Republikasi Konstitutsiyasi va qonunlarimizda muhrlab qo’yilgan 
qoidalar va umume’tirof etilgan xalqaro normalar asosida yaratilgan saylov tizimi 
yuksak demokratik talablarga javob beradi. Buning yaqqol tasdig’i mamlakatimizda 
bo’lib o’tayotgan saylovlarda xalqaro tashkilotlar va xorijiy mamlakatlar vakillari 
tomonidan e’tirof etilganida ko’rish mumkin. Shu o’rinda saylov atamasining mazmun 
mohiyati haqida to’xtalib o’tsak.
Saylov-bu fuqarolarning saylov kompaniyasida ishtirok etish yo’li bilan saylash 
va saylanish huquqini amalga oshirish shaklidir. Shuningdek, saylov -fuqarolarning 
jamiyat va davlat ishlarida bevosita va o’z vakillari orqali ishtirok etish huquqi 
hisoblanadi.
“Saylov-bu biz qurayotgan huquqiy demokratik davlatning uzviy bir qismi, 
fuqarolarning o’z xohish-irodasini erkin bildirishi, davlat va jamiyat boshqaruvida faol 
ishtirok etishning asosiy shaklidir”
11
degan edi birinchi Prezidentimiz Islom Karimov. 
Prezident Shavkat Mirziyoyev 2021 yil 8 fevral kuni «Saylov qonunchiligi 
takomillashtirilishi munosabati bilan O‘zbekiston Respublikasining ayrim qonun 
hujjatlariga o‘zgartish va qo‘shimchalar kiritish to‘g‘risida»gi 670-sonli qonunni 
imzoladi. Hujjatga muvofiq, joriy yilning 24 oktyabrda mamlakatimizda prezident 
saylovlari bo‘lib o‘tadi. Demak, mamlakatimiz juda katta siyosiy jarayonlarga 
tayyorgarlik pallasida. Bu yilgi saylovlarning boshqa saylovlardan asosiy farqi 
nimada?, qanday xususiyatlari bilan ajralib turadi? Degan savol barchani birdek 
11
Karimov.I.A. “Ona yurtimiz baxtu iqboli va buyuk kelajagi yo’lida xizmat qilish-eng oliy saodatdir”. T.O’zbekiston. 
2015. B.:105 

---

323 
qiziqtirmoda. Shu sababli bu borada amalga oshirilgan bir qator yangiliklarni quyida 
tahlil qilamiz: 
-bu yilgi saylovlar 2019-yildagi Oliy Majlis va hududiy kengashlarga bo’lib 
o’tgan saylov amaliyoti singari yagona Saylov kodeksi asosida tartibga solinadi; 
-bu yilgi saylovlar noodatiy tarzda, har safargi saylovlar singari dekabr oyida 
emas, balki, yangi qonunga muvofiq, mavjud institutlarning muddati tugaydigan yilda 
– oktyabr oyi uchinchi o‘n kunligining birinchi yakshanbasida o’tkazilish tartibi 
belgilandi; 
-saylovlarda ishtirok etuvchi mahkumlar uchun tashkil etilgan qamoqda saqlash 
va ozodlikdan mahrum etish joylaridagi saylov uchastkalaridagi kuzatuvchilar o‘z 
tashrifi haqida kamida 3 kun oldin xabardor qilish tartibi belgilanmoqda; 
-xorijda 
istiqomat 
qilayotgan 
O‘zbekiston 
fuqarolarini 
diplomatik 
vakolatxonalarning konsullik hisobida bo‘lishi yoki bo‘lmasligidan qat'i nazar 
saylovchilar ro‘yxatiga kiritish tartibi yaratilmoqda; 
-saylovlar jarayonini ochiq va shaffof tarzda tashkil etish maqsadida siyosiy