Международный научно-образовательный электронный журнал «образование и наука в XXI веке». Выпуск №20 (том 5)

 
 
О‘zbek tiliga davlat maqomi berilganidan keyin birmuncha ijobiy о‘zgarishlar 
yuz berdi, ularning bir qismi milliy istiqloldan sо‘ng amalga oshirildi.
Mamlakatimizdagi davlat hujjatlari ona tilida rasmiylashtirilmoqda, yig‘ilishdagi 
ma’ruzalar о‘zbek tilida qilinmoqda. Ijtimoiy hayotdagi katta yutuqlar bilan bir 
qatorda, shaxslararo munosabatlarda til odobi, nutq madaniyatida buzilishlar davom 
etmoqda, о‘zbek tilining mо‘saffoligi, aniq va lо‘ndaligi, mantiqiyligi, ohangdorligi va 
silliqligi Muomalada о‘z ifodasini topa olmayapti, natijada uzatilayotgan fikrlarni 
idrok qilish qiyinlashmoqda. Muomala psixologiyasining asosiy maqsadi, avvalo nutq 
madaniyatini yoshlarda shakllantirishdir. Shuningdek, о‘qitish jarayonida bо‘lajak 
mutaxassislarga Muomala madaniyati, muomala sirlarini singdirish, guruh va 
jamoalarda о‘zaro munosabatlarni Muomala orqali yaxshilashdir. Muomalaning 
nazariy va metodologik muammolarini hal qilish, Muomalani nutq bilan birgalikda 
rivojlanishini ta’minlash fanning asosiy maqsadini tashkil qiladi. 
Muomala psixologiyasining asosiy vazifalari quyidagilarda о‘z ifodasini topadi: 
1) hamqorlikdagi faoliyat jarayonida shaxslararo о‘zaro ta’sir va Muomala 
qonuniyatlarini о‘rganish; 
2) Sharq allomalarining Muomala haqidagi qarashlarini tahlil qilish; 
3) talabani faollikka undovchi muomalaviy imkoniyatlari mavjudligini ta’kidlab 
о‘tish; 
4) talabalarda kasbiy layoqatni faollashtirishga qaratilgan Muomalani 
shakllantirish; 
5) shaxslararo munosabatlarni muvofiqlashtirishda Muomalaning rolini 
orttirish; 
6) о‘zaro ta’sir etishning ayrim oqibatlarini hisobga olish. 
Biz bо‘lajak mutaxassislarda quyidagi muomala xususiyatlarini shakllantirishimiz 
zarur: 

---

913 
o
muomala madaniyatining nazariy asoslarini; 
o
shaxslararo munosabatlar qonuniyatlarini; 
o
pedagogik Muomalaning qonuniyatlarini; 
o
oilada, guruh va jamoalarda Muomalaga qо‘yiladigan asosiy talablar haqida 
tasavvurga ega bо‘lishi kerak; 
o
shaxsda Muomala shakllanishini о‘rganish; 
o
muomala madaniyatini barcha guruh va jamoalarda shakllantirish; 
o
shaxslararo munosabatlarda Muomalaning ahamiyatini kuzatish; 
o
Muomala sirlarini bilishi va qо‘llay olishni; 
o
guruhlarda Muomalani shakllantirish metodikalarini о‘tkazish; 
o
oilada Muomala madaniyati, Muomala sirlaridan bohabar bо‘lish; 
o
Muomala madaniyatini shakllantirish maqsadida psixologik maslahatlar tashkil 
tish yuzasidan kо‘nikmalar hosil qilish. 
Muomala shaxslararo munosabatlarning shunday kо‘rinishidirki, uning 
yordamida odamlar bir-birlari bilan о‘zaro ruhiy jihatdan aloqaga kirishadilar, о‘zaro 
axborot almashadilar, bir-birlariga ta’sir о‘tkazadilar, bir-birlarini his qiladilar, bir-
birlarini tushunadilar. 
Adabiyotlar: 
1. G’oziyev E.G. Umumiy psixologiya. Toshkent. 2002.1-2 kitob. 
2. G’oziyev E.G. Muomala psixologiyasi. T-2001.
3. Vedenskaya L.V, Pavlova L.A. Delovaya retorika: uchebnoye posobiye dlya 
vuzov.- M.:IKS “MarT”, 2004-512 s. 

---

914 
ФИО авторов:
Adamboyev Jasurbek Hamidovich
Urganch shahar 5-son maktabning matematika fani o‘qituvchisi 
Yuldasheva Rayxon Sodiqboyevna
Urganch shahar 5-son maktabning matematika fani o‘qituvchisi