Международный научно-образовательный электронный журнал «образование и наука в XXI веке». Выпуск №20 (том 5)



Download 20,94 Mb.
Pdf ko'rish
bet338/402
Sana11.07.2022
Hajmi20,94 Mb.
#774459
TuriСборник
1   ...   334   335   336   337   338   339   340   341   ...   402
Bog'liq
ОИНВ21ВЕКЕ. Ноябрь 2021. Том 5

Название 
публикации:
«OLIY 
OʻQUV 
YURTLARIDA 
BULUTLI 
TEXNOLOGIYALARNI 
QOʻLLASHDA 
ELEKTRON 
TA’LIMNING 
AHAMIYATI» 
Bulutli texnologiyalar yordamida taqdim etilayotgan xizmatlar miqdori kundan 
kunga oshib borayotgani hammamizga ma’lum. Bunda bulut provayderlari mijozlarga 
talab bo‘yicha ko‘plab xizmat turlarini internet orqali yetkazib berishni taklif etadi. 
Iste’molchi talabiga ko‘ra bulut provayderi infrastruktura, platform, dasturiy ta’minot, 
serverlar ijarasi, saqlash, xotira resurslari taqdim etiladi: 
-
Dasturiy ta’minot xizmati modeli (SaaS, Software as a service). Bu dasturiy 
ta’minot va dasturlarni tarmoq orqali qabul qilish, qayta ishlash va yetkazib berishga 
qodir tizimlardan iborat. Bunga elektron pochta tizimlari, ta’limni boshqarish tizimlari, 
mijozlar bilan munosabatlarni boshqarish tizimlari va korporativ resurslarni 
rejalashtirish tizimlari kiradi.Platforma xizmati
-
Xizmat sifatida platform modeli (PaaS, Platform as a Service). Bulutli hisoblash 
iste’molchiga dasturiy platformadan foydalanish uchun ruxsat berilgan model 
hisoblanadi, bunda quyidagi imkoniyatlardan foydala oladi: operasion tizim, 
ma’lumotlar bazasi, prikladnoy DT, ishlab chiqish vositalari va DT sinovi. 
-
Infrastruktura xizmati modeli (IaaS, Infrastructure as a Service). Iste’molchi 
ushbu bulutli hisoblash modelida ishlov berish vositalarini boshqarish va saqlash, 
fundamental hisoblash resurslari (virtual serverlar va tarmoq infrastrukturalar) nazorat 


823 
qilish xuquqiga ega. Bunda iste’molchi o‘zining xohishiga ko‘ra operasion tizimlar va 
dasturlarni mustaqil tarzda o‘rnatish mumkin. 
-
Yaroqlilik darajasi modeli (Fit-Viability). Fit-Viability modeli yangi 
texnologiyani qabul qilish uchun maxsus ishlatilgan. Tjan Goodhue va Tompson 
tomonidan taklif qilingan Vazifa texnologiyaga mos (VTM) modelidan mos hayotiylik 
modelini oldi. 2001 yilda tashkilotlarda Internetni qabul qilishni (elektron tijoratni) 
baholash uchun Fit-Viability nazariyasi taklif qilindi. "Fit yangi texnologiyaning 
tashkilotning asosiy vakolati, tuzilishi, qiymati va madaniyati bilan muvofiqligini 
o'lchaydi". "Hayotiylik yangi dasturlarning qo'shimcha qiymati salohiyati, inson 
resurslari talablari, kapitalga bo'lgan ehtiyoj va boshqalarni o'lchaydi". Uyg'unlik 
mezonlari uchun o'lchovning asosini DOI nazariyasida qabul qilingan texnologik 
xususiyatlar tashkil etadi, tashkiliy, iqtisodiy va axborot-infratuzilma mezonlari hayot 
uchun turli xil asosiy o'lchovlardir. 
Fit - bu bulutli hisoblash asosida elektron ta'limning oliy o'quv yurtlarining o'ziga 
xos talablariga muvofiqligi sifatida tavsiflangan modelning birinchi toifasi. Ushbu 
tadqiqotda Fit yangi dasturlarning tashkilotning asosiy vakolati, tuzilishi, qiymati va 
madaniyati bilan muvofiqligini o'lchashni nazarda tutadi 
Biz taklif qilayotgan model oliy o'quv yurtlari va bulutli hisoblash 
texnologiyasining hayotiyligini ko'rsatib beradi va ularning bulutli hisoblash 
texnologiyasini xavfsiz qabul qilishga tayyorligini tavsiflaydi. Tavsiya etilayotgan 
kontseptual modelning yana bir tarkibiy qismi - bu axborot yaxlitligi, rasmiyatchilik, 
nazorat va reaktivlik kabi omillarga e'tiborni qaratadigan axborot madaniyati, bu 
modelni oliy o'quv yurtlarida bulutli hisoblash asosida elektron ta'limni qabul qilish 
uchun juda mas'ul qiladi. Axborotning yaxlitligi ma'lumotlarning yaxlitligini anglatadi, 
bu ma'lumotlarning ishonchliligi va ishonchliligini kafolatlaydi va u bulutli hisoblash 
texnologiyasida ishlatiladigan talabalar va xodimlarning ma'lumotlarining xavfsizligi 
uchun xatolar yoki muammolar bilan shug'ullanadi. Axborot rasmiyligi, tasodifiy 
manbalardan farqli o'laroq, tartibga solinadigan ma'lumotlarga qasddan bog'liqlikni 
anglatadi va u oliy o'quv yurtlarida bulutli hisoblash texnologiyasi qabul qilingandan 
keyin rasmiyatchilik nazorati va ma'lumotlarning qayta faollashishini ko'rsatadi. 


824 
Ushbu model foydalanuvchilarga turli xil masalalar bo'yicha, turli xil akademik 
darajalarda tezkor ravishda yechimlarni topishga imkon beradi, bu esa oliy o'quv 
yurtlarida bulutli hisoblash usullarini qabul qilish uchun taklif etiladi. 
Axborot nazorati ma'lum amaliyotga to'sqinlik qiladigan yoki qo'llab-
quvvatlaydigan ma’lumotlardan foydalanishning o'ziga xos yondashuvlarini 
tavsiflovchi ma’lumotlarni boshqarishni anglatadi. Qaror qabul qiluvchilar 
ma'lumotlardan foydalangan holda operatsion mashqlarni ekranlashi va boshqarishi 
mumkin. Yaxshi natija olish uchun ushbu imkoniyatlar asosiy kelishuv va turli xil 
biznes mojarolarini hal qilish uchun juda muhimdir. Aslida, ushbu boshqaruv tizimlari 
birlashmaning bajarilishi bilan to'liq bog'liq bo'lgan mashqlarni shaxs tomonidan 
bajarilishi bilan aniqlanadi. Axborot nazorati ma'lumotlarni salbiy nazorat qilishning 
ayrim prinsiplari asosida o'rnatiladi va keltirilmagan xatti-harakatga olib keladigan 
holatlar chegaralarini belgilaydi, shu bilan firma tomonidan oldindan belgilangan 
kerakli xulq-atvor va yutuqlarni qo'lga kiritish vositasini beradi. 
Axborot faolligi - bu yer yuzidagi tez o'zgarishlar va bo'shliqlar tufayli 
xususiyatlar va ma'muriyat jihatidan ilg'or rivojlanishga olib boradiganligi sababli, 
biznes sohasidagi yangi ma'lumotlarni tezda tanlash va qo'llash ruhiy holatini 
anglatadi. Proaktivlik yer yuzidagi rivojlanish ko'rsatkichlariga alohida e'tibor beradi 
va ma'lumotlarning oldinga va orqaga siljishini o'z ichiga olgan ba'zi bir kutilgan 
sharoitlardan shubhalanadi. Bundan tashqari, tushunishning holati va qobiliyati va 
o'rganilgan narsalarga munosabat bildirish faollikning yana bir qismidir. 
ko'rsatilgandek, ma'lumotlarning proaktivligiga ma'lumotlar ishonchliligi ta'sir qilishi 
mumkin. 
Biz taklif qilayotgan modelning asosiy maqsadi bulutli texnologiyalar asosida 
elektron ta’limni tashkil etishdan iborat bo’lib, oliy ta’lim tizimida o’quv faoliyayini 
electron masofaviy tasjkil qilishda qo’llaniladi va ortiqcha sarf xarajatlardan asraydi. 
Yuqorida keltirib o’ilgan modellar asosida biz ushbu mdel ishlab chiqildi va taklif 
etildi. 


825 
1-rasm. Oliy o’quv yurtlarida bulutli hisoblash asosida elektron ta’limni tashkil etish 
asosida taklif qilingan kontseptual model
Yuqorida taklif qilingan kontseptual framework modelga asoslanib, quyidagi 
farazlarga asoslanadi va tashkil etadi; 

Download 20,94 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   334   335   336   337   338   339   340   341   ...   402




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish