Mehnat vazirligi respublika aholi bandligi va mehnatni muhofaza qilish ilmiy markazi

polimer  moddalari  binolarni  isitishda  va  pardozlash  ishlarida,    qurilish 
ashyolari sifatida keng qo’llanilmoqda.  
Bu  ashyolarning  o’ziga  xos  betakror  xususiyatlaridan  biri,  ularning  bosim 
yoki  issiqlik  ta’sirida    kerakli  shaklga  kirishi  va  o’z  shaklini  saqlab  qolishidir. 
Bundan  tashqari  ular  chirimaslik,  suv  o’tkazmaslik,  zanglamaslik  va    oson 
ishlov berish imkoniyatlariga ega.  
Qurilishda  keng  qo’llaniladigan  polimer  ashyolarga    plastik  va  organiq 
shishalar,  viniplast,  penoplast,  sotoplast  va  boshqalar  misol  bo’laoladi. 
Bularning    asosiy  kamchiliklariga  yonuvchanlik,  oquvchanlik  va  yumshoqlik 
kabi  xususiyatlar  kiradi.  Ko’pchilik    plastik  ashyolarning  alangalanish  harorati 
yog’ochnikidan ko’ra past bo’ladi.  

---

 236 
 
 
Qurilishda  polimer  ashyolar,    tomyopg’ich  plitalar  va    ko’p  qatlamli  devor 
panellarini  tayyorlashda  isitgich  ashyolar  sifatida  keng  qo’llaniladi.  Bunday 
qurilmalarning o’tga chidamlilik darajasi 0,15 dan 0,5 soatgacha bo’ladi.  
Bu qurilmalarni polimerlar tufayli  o’tga chidamlilik darajasi juda pastligini 
va    yong’in  sharoitida  o’zidan  zararli  gaz  va  bug’larni  chiqorishini  inobatga 
olgan holda, ularni faqat D toifadagi, o’tga chidamlilik darajasi  IV va V bo’lgan 
bino va inshootlarga ishlatish tavsiya etiladi. 
Termoplast ashyolar 100
o
S gacha bo’lgan haroratda yumshaydi va 300
o
S da 
parchalanib  yonaboshlaydi.  Barcha  plastik  ashyolar  yonuvchanlik  xususiyatiga 
ega. Ular  yonganda  inson  hayoti  uchun  o’ta  xavfli  bo’lgan  zaharli  gaz  va  bug’  
moddalarini  ajralib  chiqishiga  sababchi  bo’ladi.  SHuning  uchun  turarjoy  va 
jamoa  bino  va  inshootlarida  pardozlash  yoki  akustik  ashyolar  sifatida 
plastmassalardan foydalanishni saqlanish foydadan xoli bo’lmaydi. 
Temirbeton  qurilmalarni  o’tga  chidamliligini  konstruktiv  echimlar  va 
issiqlika chidamli metal va beton ashyolardan foydalanish yo’llari bilan oshirish 
mumkin.   
Konstruktiv echimlarga quyidagilar kiradi: 
- qurilmalarni qalinligini oshirish; 
- betonni himoya qobig’ini qalinligini oshirish; 
- qurilmaga yuklatiladigan yukni kamaytirish; 
- qurilmalarni bir-biriga mingashib turishini va ishlash uslubini o’zgartirish 
va boshqalar.