Mehnat Qizil Bayrog’i Ordeni bilan taqdirlangan Alisher Navoiy nomidagi Samarqand Davlat Universiteti O’zbekiston

 

 

 

---

 

 

– 20 – 

STOLIPIN AGRAR ISLOHOTI 

 

1861-yilgi islohotlardan so‘ng, dehqonlar shaxsiy yer-mulk egasi bo‘lolmadilar, ya’ni yer maydonlari 

aslida jamoalarga tegishli bo‘lgan, qaysiki o‘z jamoalari a’zolariga ishlatish uchun berilardi. 1906-yilning 

9-noyabridan “Stolipin qonun”iga binoan, bu qaramlik bekor etildi. 

 

1913-yildayoq 2 mln. dehqonlar oilasi o‘zlarining 

chek yerlariga ega bo‘lib, jamoadan chiqdilar.  

I-jahon urushi boshlanishidan bir necha oy oldin 

43% jamoa yerlari shaxsiy mulkga aylantirildi. 

 

Ahamiyati jihatidan ikkinchi islohot tez orada 

ko‘zga ko‘rinarli natijalar ko‘rsatdi. 1912-yildayoq 

Angliyaga chiqarilgan yog‘ning bahosi 

68 mln.rublni tashkil etdi. Bu o‘z navbatida esa 

Sibir konlaridan qazib olinadigan oltinning 

bahosidan ikki barobar ko‘p edi. Go‘shtning 

iste’moli esa 1913-yilda aholi jon boshiga 88 kg 

tashkil etdi. 

 

Agrar ishlohot faqat birinchi bosqichgina edi, xolos. Rossiyaning tubdan o‘zgarishlarida, uning orqasidan 

boshqa islohotlar kelar edi. Shunday qilib 1927-1932-yillarda ko‘zda tutilgan ediki Rossiyaning Yevropa 

qismidagi shosse va temir yo‘llar tizimini G‘arbiy Yevropa davlatlari darajasiga yetkazish. Ammo 

islohotlar boshlanganidan besh yil o‘tib, 1911-yilning 1-setabrida Stolipin o‘ldirilgan edi. Bu haqda “Daily 

Telegraph” shunday yozgan edi: “Uning o‘limi nafaqat Rossiya, balki barcha Yevropa davlatlari uchun 

og‘ir yo‘qotishdir”. 

 

---

 

 

– 21 –