Mehnat muhofazasi va xavfsizlik texnikasi

2.Xodim ish vaqtida halok bo’lsa unga qanday tovon to’lanadi
O‘zbekiston Respublikasi Mehnat kodeksining 187-moddasiga ko‘ra, o‘z mehnat vazifalarini bajarishi munosabati bilan xodim vafot etgan taqdirda, uning oila a’zolariga yetkazilgan har qanday zararni (shu jumladan, ma’naviy zararni) ish beruvchi, basharti boshqacha holat nazarda tutilmagan bo‘lsa, to‘liq hajmda qoplab beradi. Ish beruvchi marhum xodimning oila a’zolariga quyidagilarni to‘laydi:
• ma’naviy zarar;
• boquvchining vafot etgani munosabati bilan zarar;
• vafoti munosabati bilan bir yo‘la beriladigan nafaqa.
Shuningdek, agar boshqa qonun hujjatlarida belgilangan tartib asosida tahlil qiladigan bo‘lsak, ish beruvchi marhum xodimning oila a’zolariga ma’naviy zararni, boquvchining vafot etganligi munosabati bilan zararni, vafoti munosabati bilan bir yo‘la beriladigan nafaqani, dafn etish uchun zarur xarajatlarni to‘lashga majbur.
O‘zbekiston Respublikasi Oliy sudi Plenumining 2000 yil 28 apreldagi "Ma’naviy zararni qoplash haqidagi qonunlarni qo‘llashning ayrim masalalari to‘g‘risida"gi 7-son qarorida “ma’naviy zarar” – jabrlanuvchiga qarshi sodir etilgan huquqbuzarlik harakati (harakatsizlik) oqibatida u boshidan kechirgan (o‘tkazgan) ma’naviy va jismoniy (kamsitish, jismoniy og‘riq, zarar ko‘rish, noqulaylik va boshqa) azoblar, deb ta’riflangan.
Mehnat kodeksining 192-moddasida, boquvchining vafot etgani munosabati bilan zararni ish beruvchi tomonidan to‘lash majburiyati belgilangan. Unga ko‘ra, xodim mehnatda mayib bo‘lishi, kasb kasalligi yoki mehnat vazifalarini bajarish bilan bog‘liq holda sog‘ligiga boshqacha tarzda shikast yetishi sababli vafot etgan hollarda, ish beruvchi marhumning qaramog‘ida bo‘lgan mehnatga qobiliyatsiz shaxslarga, shuningdek o‘n olti yoshga to‘lmagan yoki u vafot etgan kunga qadar undan ta’minot olish huquqiga ega bo‘lgan shaxslarga, marhumning vafotidan keyin tug‘ilgan farzandiga, shuningdek ota-onasidan biriga, umr yo‘ldoshiga yoki oilaning boshqa a’zosiga, agar u ishlamasdan marhumning uch yoshga yetmagan bolalari (ukalari, singillari) yoki nevaralarining parvarishi bilan band bo‘lsa, zararni to‘lashi shart.