Mehnat muhofazasi va ekologiya

14-АMАLIY MАSHG’ULОT 
JAMIYATDA ILMIY-TEXNIK VA AXBOROT (INFORMATSIYA) 
SOHASIDAGI XAVF TURLARI.
 
 
Tarmoq hujumlari turlari va ularni bartaraf etish haqida ma‘lumot va yordam 
beruvchi hamda o‗rgatuvchi bir qator jamoat tashkilotlari mavjud. Quyida ularning 
bir 
qismi 
veb-saytlari 
bilan 
berilgan: 
1. American Society for Industrial Security (ASIS) – Amerika sanoat xavfsizligi 
tashkiloti: Zarur xavfsizlikka o‗qitishni taklif etadi va ―Himoya bo‗yicha 
sertifikatlangan mutaxassis‖ (Certified Protection Professional) sertifikatsiyasini 
o‗tkazadi. Uning a‘zolari va joylardagi bo‗limlari haqidagi ma‘lumot joylangan sayt – 
www.securitymanagement.com/library/000077.html
. 
2. Computer Emergency Response Team Coordination Center (CERT/CC) – 
Kompyuterlardagi favqulodda holatlarga tezkor javob berish guruhlari faoliyatini 
muvofiqlashtirish markazi: Kompyuter va tarmoq hujumlarni o‗rganish, tizimlarni 
himoya qilish usullarini topish va hujumlar haqida asosiy ma‘lumotlarni tarqatish 
maqsadida AQSH Mudofaa boshqarmasining Ilg‗or ilmiy-tadqiqot mudofaa 

---

72 
loyihalari agentligi tomonidan asos solingan va hozirda Karnegi-Mellon 
Universitetining Dasturiy injiniring institutida joylashgan. Markaz veb-saytiga 
www.cert.org 
orqali 
tashrif 
buyurishingiz 
mumkin. 
3. Forum of Incident Response and Security Teams (FIRST) – Insidentlarga javob 
qaytarish va xavfsizlik guruhlari forumi: o‗quv muassasalari, boshqarmalari va 
tijoratning 100 dan ortiq tashkilotlari a‘zo bo‗lgan xavfsizlik bo‗yicha xalqaro 
tashkilot. FIRST mahalliy himoyada va xalqaro xavfsizlikda yuz beradigan 
insidentlarni oldini olish va ularga tezkor javob qaytarishga yordam berish maqsadida 
tashkil 
etilgan. 
Uning 
veb-sayti 
– 
www.first.org. 
4. InfraGard: Xususiy sanoat konsorsiumi va AQSH kritik axborot tizimlari 
infrastrukturasini himoya qilish maqsadida axborot almashinuvni amalga oshiruvchi 
Markaziy razvedka boshqarmasi tomonidan yo‗naltiriladigan AQSH federal 
boshqarmasi. InfraGard haqida ko‗proq ma‘lumot olish uchun manba: 
www.infragard.net. 
5. Information Security Forum (ISF) – Axborot xavfsizligi forumi: Coopers va 
Lybrand tomonidan Evropa xavfsizlik forumi sifatida ishga tushirilgan bu tashkilot 
xalqaro faoliyati hisobiga kengaygan va 1992-yilda ISF bo‗lgan. ISF o‗z faoliyatini 
«amaliy izlanishlar»ni nashr etish va regional sammitlarda joylash orqali o‗tkazishga 
yo‗naltiradi. Siz bu tashkilot haqida ko‗proq ma‘lumotni www.securityforum.org 
saytidan bilib olishingiz mumkin. 
6. Information Systems Security Association (ISSA) – Axborot tizimlari xavfsizligi 
uyushmasi: Bu ham kompyuter xavfsizligi bo‗yicha o‗qitish va ilmiy izlanishlar olib 
boradigan xalqaro tashkilot. ISSA Certified Information Systems Security 
Professional (CISSP), Systems Security Certified Practitioner (SSCP), and Certified 
Information Systems Auditor (CISA) kabi ko‗plab sertifikatsiya dasturlariga 
homiylik qilishga yordam beradi. ISSA tashkiloti haqidagi ma‘lumotlarni olish uchun 
ushbu 
saytga 
murojaat 
eting: 
www.issa.org. 
7. National Security Institute (NSI) – Milliy xavfsizlik instituti: Xavfsizlikni buzishga 
tahdidning barcha turlari haqida ma‘lumot beradi. Ushbu tashkilotning kompyuter 
xavfsizligi qismi xavf haqida e‘lonlar, tadqiqot ishlari, rahbarlar uchun ma‘lumotlar 
va xavfsizlik bo‗yicha me‘yoriy hujjatlar va davlat standartlari haqida ma‘lumotlarni 
o‗z 
ichiga 
oladi. 
Veb 
manzili 
– 
nsi.org. 
8. SysAdmin, Audit, Network, Security (SANS) Institute – Tizim administratori, 
audit, tarmoq va xavfsizlik instituti: xavfsizlik bo‗yicha mutaxassislar uchun 
axborotlar, o‗qitish, tadqiqot ishlari va boshqa resurslarni taklif etadi. SANS instituti 
Global Information Assurance Certification (GIAC) dasturi asosida faoliyat 
boshlagan ushbu tashkilot AQSHda va xalqaro miqiyosda to‗liq o‗qitish dasturini 
taklif etadi. Bu otaliq dasturlari bilan bir qatorda xavfsizlikka onlayn o‗qitishni 

---

73 
ta‘minlaydi. SANS instituti ba‘zi internet-tahdidlarning xavflilik darajasini o‗rganish 
maqsadida Internet-shtorm Markazi (Internet Storm Center – isc.incidents.org) ga 
asos solgan. Institutning veb-sahifasi – www.sans.org.