tadbirkorlikni shakllantirish va yuksaltirish uchun zarur shart-sharoit
yaratishga kirishildi.
Birinchi navbatda, 0 ‘zbekiston Respublikasi
Konstitutsiyasi va qonunlarida tadbirkorlik tan olindi hamda uning
shakllanishi va rivojlanishiga yo‘l ochib berildi. 1991-yil 15-fevralda
“0 ‘zbekistonda tadbirkorlik faoliyati to ‘g‘risida”gi birinchi qonun qa
bul qilindi va u tadbirkorlikning asosiy huquqiy bazasi bo‘lib xizmat qil-
di. Keyinchalik mazkur qonunga zarur o ‘zgartirishlar va qo‘shimchalar
kiritilib, u ancha takomillashtirildi hamda yana bir qator qonunlar va
qarorlar, qonunosti m e’yoriy-huquqiy hujjatlar bilan to‘ldirildi va quv-
vatlandi.
0 ‘zbekistonda tadbirkorlikning rivojlanishida xo ‘jalik erkinligining
oshishi va m a’muriy-qonunchilik cheklovlarining qisqarishi, tadbirkor
lik (avvalo, kichik, xususiy, qo‘shma tadbirkorlik)ning davlat tomoni
dan qo‘llab-quvvatlanishi, tadbirkorlik tashabbusining yangi imkoni
yatlari va sohalarining ochib borilishi, soliq islohotlari va m a’muriy
islohotlar ham katta yordam berdi. Mamlakatda sarmoya bozori va biz
nesni mablag‘ bilan ta’minlash imkoniyatlari kengaydi,
yangi moliya
muassasalari va axborot ta ’minoti rivojlandi, patent-litsenziya tizimi
mustahkamlandi, xo‘jalik faoliyatining yangi turlari paydo bo‘ldi
va kengayib bormoqda. Respublikada tadbirkorlikni tezroq oyoqqa
turg‘azish, rivojlantirish, jamiyatda o‘ziga munosib o‘rinni egallab oli-
shi uchun zarur shart-sharoitlar yaratildi va ularni yaxshilash davom
etmoqda. Ulardan eng muhimi va boshqa shart-sharoitlar uchun asos
hisoblanadigani m e’yoriy-huquqiy bazadir. Bu baza yildan-yilga ken
gayib, mustahkamlanib, takomillashib, rivojlanib bormoqda.
0 ‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 1994- yil 21-
yanvardagi
“Iqtisodiy islohotlarni yanada chuqurlashtirish, xususiy mulk muhofa-
zasini ta’minlash va tadbirkorlikni rivojlantirish to‘g‘risida”gi Farmoni
bilan xususiy mulkka asoslangan tadbirkorlikning shakllanishi iqti
sodiy islohotlaming eng asosiy vazifalaridan biri sifatida e’tirof etil-
di. Bu vazifani bajarish uchun tadbirkorlikni rivojlantirish siyosati va
qo‘llab-quvvatlash tizimi yaratildi. U 0 ‘zbekiston Respublikasi qonun-
lari, Prezident farmonlari va qarorlari, Vazirlar Mahkamasi qarorlariga
asoslanadi.
45
1994-yili 0 ‘zbekistonning barcha viloyatlari, Qoraqalpog‘iston
Respublikasi va Toshkent shahri bo‘yicha tadbirkorlikni rivojlan
tirish mintaqaviy dasturlari ishlab chiqildi. 1995- yil 28- avgustda
“0 ‘zbekistonda kichik biznes va xususiy tadbirkorlikni rivojlantirish
ni qoMlab-quvvatlash” “Davlat dasturi” qabul qilindi. Bu dasturlarga
har yili
tegishli aniqliklar kiritilib, ular uzluksiz amalga oshirilmoqda.
Bundan tashqari, tadbirkorlikni rivojlantirish va qo‘llab-quvvatlash si-
yosatini samarali amalga oshirishni ta’minlashga yo‘naltirilgan qator
qonunlar, farmonlar, qarorlar qabul qilinib kelmoqda. Ularni ro‘yobga
chiqarishni tashkil etish va ta ’minlash uchun maxsus davlat organlari
va nodavlat tashkilotlari tuzildi: 0 ‘zbekiston Respublikasi davlat mul-
kini boshqarish va tadbirkorlikni qo‘llab-quvvatlash davlat qo‘mitasi,
Monopoliyadan chiqarish, raqobat va tadbirkorlikni qo‘llab-quvvatlash
davlat qo‘mitasi (u 2005- yilda qayta tashkil etilib, tadbirkorlikni rivoj
lantirish va qo‘llab-quvvatlash vazifalari Davlat mulk qo‘mitasidan
unga o ‘tkazildi), tovar ishlab chiqaruvchilar va tadbirkorlar palatasi
(2004 yilda uning negizida 0 ‘zbekiston savdo-sanoat palatasi tuzil
di), kichik va xususiy tadbirkorlikni rivolantiirishni rag‘batlantirish
Respublika muvofiqlashtirish kengashi, tadbirkorlarga xizmat qiluvchi
Tadbirkorbanku 2006 yilda
Mikrokreditbankka aylantirildi, tadbir
korlik subyektlarini davlat ro ‘yxatidan o ‘tkazuvchi organlar, prokura-
tura va Adliya vazirligi tizimlarida tashkil etilgan fermer va dehqon
xo‘jaliklari, tadbirkorlik subyektlari huquqlarini himoya qilish boshqar
masi va bo‘limlari faoliyat yuritib kelmoqda.
0 ‘zbekistonda tadbirkorlikning rivojlanishida erishilgan yutuqlar
bilan birga, bir qator qiyinchiliklar va muammolar,
ayrim rahbarlarda
tadbirkorlikka nisbatan noto‘g ‘ri munosabat ham mavjud. Natijada
kichik biznes va xususiy tadbirkorlik o ‘z salohiyatini to‘la namoyon
qila olmayapti, tegishli mutasaddilar esa uni yetarlicha ishga sola ol-
mayotirlar. Ayrim sohalar va tarmoqlarda, xususan, sanoatda va mam
lakat eksportida uning roli juda past. Tadbirkorlikning turli sohalardagi
o ‘mi va roli 3. 2- jadvalda keltirilgan m a’lumotlardan ham ko‘rinib
turibdi (manba: 0 ‘zbekiston Respublikasining 2005 - 2008-
yillar
statistik axborotnomasi m a’lumotlari asosida hisoblangan).
46
3. 2- jadval
0 ‘zbekistonda kichik tadbirkorlik subyektlarining hissasi
№
Download
Do'stlaringiz bilan baham: 
