KAZUSLAR: 1. Avtokorxona texnik ko'rik bo'limi xodimi Ikramov 6 mart kuni o'z xoxishiga ko'ra mexnat shartnomasini 9 mart kuni bekor qilishlarini so'rab ariza bilan murojaat qildi. Ish kuni tugagach, fikrini o'zgartirib, ishda qolish haqida ariza yozadi. 7–mart umumiy dam olish kuni – yakshanba bo'lganligi sababli 8 mart kuni – bayram kuni ishga chiqadi va korxona rahbari nomiga yozgan qo'shimcha arizasini qorovulxona navbatchilik qismida qoldirib ketadi. Ammo 9 mart kuni xodimning 6 martdagi arizasiga binoan uning xoxishiga ko'ra, deb mexnat shartnomasini bekor qilinganligi haqida buyruq e'lon qilingan bo'ladi. Qo'shimcha arizani inobatga olmaganligi uchun buyruq noqonuniy, deb xisoblab fuqaro Ikramov sudga ishga tiklash haqida da'vo arizasini kiritadi.
MANTIQIY SAVOLLAR: 1. Boquvchisining vafoti munosabati bilan xodimga to'lanishi lozim bo'lgan to'lovlarni tahlil qiling?
2. Xodimning sog'lig'i holatiga ko'ra bajarayotgan ishiga noloyiq bo'lib qolishi tufayli mehnat shartnomasini ish beruvchining tashabbusi bilan bekor qilish tartibini yoriting?
Kazus: Mehnat kodeksining 99-moddasiga ko’ra xodim nomuayyan muddatga tuzilgan mehnat shartnomasini ham, muddati tugagunga qadar muddatli mehnat shartnomasini ham ikki hafta oldin ish beruvchini yozma ravishda ogohlantirib bekor qilinishga haqlidir. Hodim belgilangan ogohlantirish muddati davomida bergan arizasini qaytarib olishga haqlidir. 99-modda 5-bandiga binoan hodim o’z ishini davom ettirishning imkoni yo’qligi ( o’quv yurtiga qabul qilinganligi, pensiyaga chiqqanligi, saylab qo’yiladigan lavozimga saylanganligi …) bilan bog’liq bo’lsa ish beruvchi mehnat shartnomasini xodim iltimos qilgan muddatda bekor qilishi kerak. Yuqoridagi kazusda xodimning o’z ishini davom ettirishning imkoni yo’qligi haqida biror-bir ma’lumot berilmagan. Bundan kelib chiqadigan hulosamiz shuki, hodimning iltimosiga binoan xodim aytgan kunida bekor qilinishi mumkin emas. Chunki asos bo’lganda keltirilgan bo’lardi.
Umumiy hulosamiz shuki, xodimni ishdan g’ayriqonuniy ravishda bo’shatilgan. Umumiy asosga ko’ra 14 kunlik ogohlantirish muddati ichida xodim arizasini qaytib olishi mumkin. Tomonlarning kelishuviga binoan ogohlantirish muddati tugamasdan ham mehnat shartnomasi bekor qilinishi mumkin (99-modda 2-qism) Kazusda esa tomonlar kelishmagan. Sud xodimning davosini ko’rib chiqib uni ishga tiklashi ham mumkin.