Mehmonxonalarda axborot kommunikatsion tizimlar

Nokompyuteriy ofis 
texnologiyalari 
Konferensiyalar 
Audio  Video   
  Faks 
  Kseroks 
Tashkiliy texnikaning 
boshqa vositalari 
Ma’lumotlar bazasi 
Qaror  qabul  qiluvchi  menejerlar  va  tashqi  sferaga 
uzatish uchun mo‘ljallangan ma’lumotlar  

---

 
88 
kuchli videotizimga, videomagnitofon va videokameralarni qo‘shish imkoniyatiga, 
tasvirni ushlash va uni raqamli shaklda qattiq magnit diskka yozishning apparatli 
vositalari, tasvirni ustiga qo‘shish vositalariga ega. Shuning bilan bir qatorda, ular 
tovushni  aks  ettirish  va  uning  sintezi  uchun  tovush  platasiga,  axborotni  ixcham 
diskdan o‘qish uchun uzatmaga, akustik tizimni qo‘shish imkoniyatlariga egadir.  
Multimedia  istalgan  turdagi  ma’lumotlarni  majmuaviy  tarzda  taqdim  etish 
texnologiyasi hamdir. Multimedia birgalikda tasvirlarga ishlov berish, nutqni qayta 
ishlash  va  hujjatlarga  ishlov  berishni  ta’minlaydi.  Bu  ekranga  tasvirni  matn  va 
tovush  bilan  birgalikda  chiqarish  imkonini  beradi.  Multimedianing  muhim 
yo‘nalishlaridan  biri  o‘rgatuvchi  tizimlarni  yaratishdir.  Bu  foydalanuvchining 
multimediada faol ishlashda ishlatilayotgan ma’lumotning 75 foizini eslab qolishi 
bilan bog‘liq. Faqat tinglangan axborotdan esa foydalanuvchi 25 foizinigina eslab 
qolishi mumkin.  
Turizmda  multimediali  tizimlarni  qo‘llash  yo‘nalishlariga  quyidagilarni 
keltirsa  bo‘ladi:  elektron  ma’lumotlar  katalogi  (masalan,  Toshkent  shahri  uchun 
yaratilgan Internet resurs -  http://www.mg.uz), muzey bo‘yicha virtual ekskursiya 
tashkil  qilish,  turistlarga  yo‘riqnomalar  yaratish,  reklama  mahsulotlari  va 
boshqalar.  Tizim turistlar uchun yaratilgan yo‘riqnomalarda turistga taklif qilingan 
marshrutni  oldindan    virtual    ko‘rish,  mamlakat  haqida  qo‘shimcha  axborotlarga 
ega bo‘lish, marshrut yo‘nalishi bo‘yicha uchraydigan obyektlar haqida ma’lumot 
olish,  mehmonxonalar  haqida  tasavvurga  ega  bo‘lish,  imtiyozlar  haqida 
ma’lumotlar  olish  va  turizm  sohasidagi  qonunchilik  haqida  barcha  zaruriy 
axborotlarga ega bo‘lish  imkonini beradi.  Bulardan tashqari turistlarga quyidagi 
ma’lumotlarni  yetkazish  mumkin  bo‘ladi:  turistik  hujjatlarni  rasmiylashtirish 
tartibi,  turist  etikasi,  har  qanday  vaziyatlarda  o‘zini  qanday  tutishi  kabi 
ma’lumotlar  ham  mavjud  bo‘ladi.    Multimediali  texnologiyalar  inson  bilan 
kompyuter  orasidagi  muloqotni  “jonlantira”  oladi,  natijada  foydalanuvchi 
mukammal  va  aniq  ma’lumotlarga  ega  bo‘ladi.    Multimediali  texnologiyalarni 
yaratishda  dasturlash  tillaridan  yoki  quyidagi  maxsus  dasturlar  orqali  amalga 

---

 
89 
oshiriladi: Adobe Director, AuthorWare, Formula Graphics, Multimedia Creator va 
boshqalar.     
Geoaxborot tizimlari
 – geografik axborot tizimi (GAT) ( ingl.: Geographic 
Information  System  (GIS)  -    elektron  geografik  xaritalarni  va  ularga  tegishli 
fazoviy  ma’lumotlarni  yig‘ish,  saqlash,  ishlov  berish,  aks  ettirish,  tarqatish  va 
undan  erkin  foydalanishni  ta’minlash  uchun  mo‘ljallangan  axborot  tizimidir. 
Geografik axborot tizimi fazoviy obyektlar va ular shaklining raqamli aksiga oid 
(vektorli, rastrli, kvadrotomik va o‘zgacha) ma’lumotlarga ishlov berish uchun o‘z 
vazifalariga mos funksional imkoniyatlarga ega.  
GATning  dasturiy  vositasi  uning  funksional  imkoniyatlarini  amalga 
oshiruvchi dasturiy mahsulotdir.  
Geoaxborot  tizimlarini  qo‘llash    turizmni  rivojlantirishda  va  turistik 
obyektlarni  izohlshda  va  ularni  tahlil  qilishda  juda  katta  ahamiyatga  ega 
bo‘lmoqda.  Ushbu  tizimlarga  quyidagilarni  misol  qilib  keltirsak  bo‘ladi,  bular: 
ArcInfo, ArcView, ArcCAD, MapInfo va boshqalar.    
Elektron  xarita 
(ingl.:  electronic  map  )  -  kompyuterning  ekranida 
ko‘rinadigan  holda  aks  ettirilgan  xaritagrafik  tasvir.  U  raqamli  xarita  yoki 
geoaxborot tizimining ma’lumotlar bazasidagi ma’lumotlar asosida tuziladi.