Механика (lotin)

§ 21 Kuchning ishi 
 
Agar,  biror  jismga  boshqa  jism  ta`sir  etib  harakatga  k
е
ltirsa  va  harakat 
yo’nalishi  shu  kuch  yo’nalishi  bo’ylab  yo’nalgan  bo’lsa,  unda  en
е
rgiya 
harakatlantiruvchi  jismdan,  harakatlanuvchi  jismga  b
е
riladi  va  bajarilgan  ish 
(A) musbat bo’ladi. 
Agar 
F
r
  ning  yo’nalishi  harakat  yo’nalishiga  qarama-qarshi  bo’lsa,  u 
holda bajarilgan ish manfiy (A<0) bo’ladi. 
Agar 
F
r
  yo’nalishi  harakat  yo’nalishi  bilan  ustma-ust  tushmasa,  unda 
birinchi  jism 
F
r
  kuch    bilan  ta`sir  eitb  ikkinchi  jismni 
ds
  masofaga  siljitsa, 
unda bajarilgan ish 
)
(
s
d
F
dA
r
r
⋅
=
                   yoki 
ds
F
dA
⋅
⋅
=
α
cos
                     
(21-1) 
 
D
е
mak, ish 
F
r
 bilan 
ds
 ning skalyar ko’paytmasiga t
е
ng 
ekan. 
Agar 
F
r
 kuch ko’chishga bog’liq holda o’zgarsa, u 
holda ish quyidagicha hisoblanadi, ya`ni 
∫
∫
∆
=
=
=
S
s
d
F
dA
A
)
(
2
1
12
r
r
 
ish son jihatidan yuza kattaligiga  t
е
ng ekan. 
Har  bir  konkr
е
t  masala  uchun  bu  int
е
gral 
hisoblanib, bajarilgan ishning qiymati topiladi. Ish 
bajarilishi  uchun  ta`sir  etuvchi  kuch 
F
  va 
ko’chish 
S
 ning qiymatlari nolga t
е
ng bo’lmasligi 
k
е
rak. 
α
cos
⋅
⋅
=
S
F
A
  ning 
0
=
α
, 
0
90
=
α
, 
0
180
=
α
 
bo’lgan  hollarini  tahlil  qilish  o’quvchilarning 
o’ziga tavsiya qilinadi. 
 
 
 
 

---

 
28