Мбт педагогика мажмуа 2020 21 Йил лотинча docx

Muammoni qo‘yiSh mohiyati
1-
daraja
O‘qituvchi muammoni qo‘yadi va talabalarni uni hal
qiliShga yo‘naltiradi
2-
daraja
O‘qituvchi muammoli vaziyatni bayon qiladi va
talabalarning o‘zlari mustaqil raviShda muammoni
Shakllantiradi
3-
daraja
O‘qituvchi muammoni qo‘rsatib bermaydi, balki
unga talabalarni ro‘para qiladi. Talabalar muammoni
anglagan holda uni o‘zlari Shakllantirib, muammoni
echiSh usullarini tahlil qiladi
Ta’lim jarayonida masalani qo‘yiShda mavjud Shart-Sharoitlarni aniqlaShda muammo
fundamental asos sifatida namoyon bo‘ladi. O‘quv materiallari mazmunini o‘zlaShtiriShda
muammoning qo‘yiliShi va hal etiliShi quyidagi bosqichlarda kechadi
Pedagogik
jarayonda
talaba
“muammo”ga
emas, balki muammoli vaziyatga ro‘para qilinadi.
Асосий
бос
қ
ичлар
1-
босқич
Масаланинг
асосини
ташкил
қилувчи
муаммони
белгилаб
олиш
2-
босқич
Мақсадни
аниқлаштириш
3-
босқич
Масала
ечими
шартини
таҳлил
қилиш
4-
босқич
Ташкилий
-
педагогик
ишларни
амалга
оширишга
шароит
яратиш
5-
босқич
Масаланинг
ечимини
топишга
йўналтирилган
амалий
ҳаракатни
ташкил
этиш
6-
босқич
Муаммонинг
ечимини
баён
этиш
7-
босқич
Муаммо
ечимини
муҳокама
қилиш
Педагогик
 
муаммо
–
ҳал
қилиниши
зарур
, 
бироқ
,
ҳали
ечиш усули
номаълум
бўлган
педагогик
характер
-
даги
масала

---

199
Darhaqiqat,
muammoli
vaziyat
deganda
talabanining
hozirda
yoki
kelgusida ta’lim maqsadiga eriShiShi
uchun
xavf
tug‘diraigan
vaziyat
tuShuniladi.
Muammoli vaziyatni hal qiliSh bir
necha bosqichda kechadi. YA’ni
Muammoli ta’limning asosi bo‘lgan
bosqichlari.
Pedagogikada muammoli vaziyat
metodi ham qo‘llaniladi
Muammoli
vaziyat
metodi
–
talabalarni muammoli vaziyatga to‘qnaSh
keliShini ta’minlaSh asosida uning sabab
va oqibatlarini tahlil qiliSh, ularning
echimini
topiSh
bo‘yicha
ko‘nikmalarini
ShakllantiriSh
va
ularning
biliSh
faoliyatini
faollaShtiriShga asoslanadigan yo‘l.
Metodning mohiyati aniq vaziyatni tahlil qiliSh, baholaSh va uning echimi yuzasidan qaror
qabul qiliShdan iborat. Ta’lim jarayonida muammoli vaziyat metodi qo‘llanilganda talabalarning
faoliyatlari quyidagi tizim asosida taShkil etiladi.
“Muammoli vaziyat” metodi uchun tanlangan muammoning murakkabligi talabalarning bilim
darajalariga mos keliShi kerak. Ular qo‘yilgan muammoning echimini topiShga qodir bo‘liShlari
kerak, aks holda echimni topa olmagach, ta’lim oluvchilarning qiziqiShlari so‘niShiga, o‘zlariga
bo‘lgan iShonchlarining yo‘qoliShiga olib keladi. “Muammoli vaziyat” metodi qo‘llanilganda
talabalar mustaqil fikr yuritiShni, muammoning sabab va oqibatlarini tahlil qiliShni, uning echimini
topiShni o‘rganadi.
“Muammoli vaziyat” metodining tuzilmasi quyidagicha:
- muammoli vaziyat tavsifini keltiriSh:
- talabalarga kichik guruhlarga bo‘liSh;
- guruhlar tomonidan muammoli vaziyatning kelib chiqiSh sabablarining aniqlaniShi:
- guruhlarning muammoli vaziyatning oqibatlari to‘g‘risida fikr yuritiShi;
- guruhlar tomonidan muammoli vaziyat echimi borasidagi variantlarning asoslaniShi;
- variantlar orasidan to‘g‘ri echimning tanlaniShi;
- guruh tomonidan echimning bayon etiliShi;
- jamoada echim yuzasidan muhokamaning taShkil etiliShi
Ta’lim jarayonida muammoli vaziyat metodini qo‘llaSh quyidagi tartibda kechadi:
1. O‘qituvchi mavzu bo‘yicha muammoli vaziyatni tanlaydi, maqsad va vazifalarni aniqlaydi.
2. O‘qituvchi tomonidan muammo vaziyat bayon qilinadi.
3. O‘qituvchi talabalarni topShiriqning maqsad, vazifalari va Shartlari bilan taniShtiradi.
4. O‘qituvchi talabalarni kichik guruhlarga ajratadi.
5. Kichik guruhlar berilgan muammoli vaziyatni o‘rganib, uning sabablarini aniqlaydi.
6. Guruhlar muammoni echiSh imkoniyatlarini muhokama qiladi.
7. Muammoli vaziyatni echiSh yo‘llari tanlanadi.
8. Kichik guruhlara muammoli vaziyatning echimi topiladi.
9. Guruhlar echim yuzasidan taqdimot qiladi.
10. Taqdimotdan so‘ng bir xil fikrlar jamlanadi.
11. Jamoa o‘qituvchi bilan muammoli vaziyatning samarali echimini
Muammoli vaziyatni echiShda quyidagi usullar qo‘llaniladi:
- muammoni turli nuqtai nazardan o‘rganiSh va tahlil qiliSh;
- mavjud dalillarni soliShtiriSh va umumlaShtiriSh;
- qo‘Shimcha dalillarni aniqlaSh va ularni o‘zaro qiyoslaSh;
- muammo bilan bog‘liq xulosalarni chiqariSh;
- talabalarning mustaqil raviShda muammoni qo‘yiShlari.