Mbbtning nazariy asoslari

ENTITY-RELATIONSHIP MODELI

Infomantiqiy modelni qurishda ER diogramma tilini ishlatish mumkin (niglizchadan Entity-Relationship, yani mohiyat-bog’lanish).

- mohiyat

yoki - assotsiatsiya

- atribut

- aloqa

Ikki mohiyat o’rtasida, masalan, A va B to’rtta aloqa turi bo’lishi mumkin.

1. 
   Birga-bir aloqa(1:1):
   

Har bir baqt momemtida A mohiyatning har bir (nusxagasiga) vakiliga B mohiyatning vakili 1 yoki 0 bilan mos keladi
1
А AB B

Masalan: O’quvchi jinsi erkak yoki ayol bo’lishi mumkun.

2. 
   Birga-ko’p aloqa(1:М): A mohiyatning bitta vakiliga 0,1 yoki B mohiyatning bir necha vakili mos keladi.
   

о
1 M
A AB B
Masalan: O’quvchi imtihondanda javob berishiga 1 yoki 2 yoki 3 yoki 4 yoki 5 ball olishi mumkin.
Xuddi shunday ikkala yo’nalishda ham mohiyatlar orasida aloqa bo’lishi mumkin. Yana ikkita aloqa turi mavjud.

3. 
   Ko’pga –bir aloqa (М:1)
   

М 1
A AB B

4. 
   Ko’pga –ko’p aloqa (М:N)
   

M N
A AB B

5. 
   RELYATSION MA’LUMOTLAR BAZASINI LOYIHALASH
   

Sohalar ma’lumotlar bazasi – bu katta tashkilotlar informatsion tizimlari hisoblanib, ular o’zida bir necha o’nlab MBni saqlaydai. Bu MB har xil bo’limlarda joylashgan o’zaro bog’langan EHMlarda joylashgan bo’ladi.
Amaliy ma’lumotlar bazasi – bu bir yoki bir necha amaliy masalalarni yechish uchun zarur bo’lgan berilganlarni birlashtiruvchi ma’lumotlar bazasidir (masalan, moliya, talabalar, o’qituvchilar va boshqalar haqidagi berilganlar bo’lishi mumkin).
Sohalar ma’lumotlar bazasi har qanday joriy va kelgusi ilovalarni quvvatlashni ta’minlab beradi. Uning ma’lumotlar elementlari amaliy ma’lumotlar elementlari to’plami bazasiga ham kiradi.
MBni loyihalashtirishnung joriy va oldindan ko’rilgan ilovalarga asoslanib yuqori effektli informatsion tizimlarniyaratishni yanada tezlashtirish mumkin. Shu sabab amaliy loyihalash Mbni ishlab chiqaruvchilarni o’ziga jalb etmoqda. Bunday informatsion tizimlarda ilovalar sonining oshib borishi amaliy MB sonini tez o’stirib yubormoqda.
MBni loyihalashning asosiy maqsadi – bu saqlanadigan ma’lumotlarni kamaytirish, ishlatiladigan xotira hajmini iqtisod qilish va ko’p qaytariladigan operatsiyalarni kamaytirishdir.

6.