Mazmuni: Kirisiw

Suw ónimleri jetistiriwdiń basqa sebepleri bir neshe:
- Dáryalar, teńizler hám okeanlıqtaǵı balıq muǵdarı qurǵaqlıqta azıq-túlik ónimlerine sáykes keletuǵın haywanlar sanınan sezilerli dárejede asadı. Insaniyat uzaq waqıt dawamında teńiz ónimleri jetismasligidan azap shekpedi, sol sebepli balıqshılıq sanaatın rawajlandırıw ushın saldamlı háreket etpedi.
- Teńiz mudamı kúshli, buzilmaydigan, qáweterli element bolǵan adam ushın edi. Qafedagi balıqni saqlaw ideyası balshıq jerde túbir otgan emes, sebebi kópshılıq adamlar kúshli aǵıs hám suw tasqını sharayatında bul usıldı jetistirishniń múmkinshiligin oyda sawlelendire almadılar.
- Ikra balıq tutıw, tiyisli azıq-túlik tańlaw hám qabaqlardı jetistiriw menen baylanıslı texnikalıq máseleler de rol oynadı.
19 asirde biologiyalıq pánler rawajlanıwı menen joqarıda sanap ótilgen máseleler jańa izertlewler hám teńiz elementi jáne onıń xalqı haqqındaǵı bilimler sebepli biykar etildi. Ekinshi jáhán urısı tawsılǵanınan keyin insaniyattıń balıq hám teńiz ónimlerine bolǵan mútajligi turaqlı ósip bardı. Sol waqıtqa shekem adamlardıń mútajlikleri balıq tutıw kemelerin tolıq qandirdi. 50-shi hám 60-shı jıl ortasındaǵı dáwirde, balıq ushın mútajlik% 5 asdı, hám 80-s teńiz ónimleri qashannan berli adamlar azıq-túlik mútajlikleri 8% edi. Tómende baspadan shıǵarılǵan kestege kóre, dúnyadaǵı tutınıw etiletuǵın balıq muǵdarı qanday asqanın baqlaw múmkin.

Balıq tutıw hám suw ónimleri jetistiriw birdey maqsetke qaratılǵan : suw elementinen múmkinshiligi barınsha kóbirek azıq-túlik alıw. Rassell (1931), Beverton hám Holt (1957) klassik teoriyalerine kóre, balıq isljetis ushın uyqas kólemler tórt omilni anıqlaydı :
- Tábiy ósiw;
- Ósiw dárejesi;
- Tábiy ólim dárejesi;
- Qolǵa alıw nátiyjesinde ólim dárejesi.
Balıqshilar balıq tutıw nátiyjesinde ólim dárejesin asırıp, ólimdiń tábiy dárejesin bólekan kemeytiwge háreket qılıp atır. Sonlıqtan, kólemi hám tábiy ósiw dárejesi balıq rezervleri sanın kemeytiw, azayadı. Suw ónimleri jetistiriw kólemin asırıw ushın barlıq tórt omilni basqaradi jáne bul menen ol jáne de nátiyjeli hám ekologiyalıq tárepten qolaylaw bolıp tabıladı.
Balıqshılıq organizmlerdiń turmıs aylanıw procesin basqarıw hám oǵan tásir etetuǵın átirap -ortalıq sharayatların baqlaw arqalı ámelge asıriladı. Bul processda ush faktor qatnasadı :
- Reproduktsiyani baqlaw ;
- Xalıqtıń artıwın baqlaw ;
- Tábiy ólim faktorların saplastırıw.
Reproduksiyani baqlaw zárúrli rol oynaydı - bul halda balıqshilar buzıwdıń tábiy processlerine tayanishlari kerek edi. Tábiyaatda islep shıǵarılǵan qabaqlardıń sanı málim máwsim yamasa jay menen shekleniwi múmkin, sonıń menen birge balıq tutıw nátiyjesinde balıq rezervlariniń azayıwı sebepli azayıwı múmkin. Kóbeytiw teńiz balıqlarini kóbeytiwde ásirese zárúrli bolıp tabıladı.
Jatır padasını tańlaw hám qosımsha azıqlantırıw arqalı xalıqtıń artıwın asırıw múmkin. Kerekli plankton túrlerin kóbeytiw hám omnivor balıq túrlerin jetistiriw arqalı azıq-túlik ǵárejetlerin kemeytiw múmkin.
Tábiy ólimge alıp keletuǵın faktorlardı saplastırıw - kesellik, jaman ekologiya, jırtqıshlar - xalıqtıń ósiwine járdem beredi. Onıń ushın balıqshilar balıq ushın qawipsiz ortalıqtı jaratadılar, azıq-túlik ushın básekilesetuǵın túrler hám úlken jırtqıshlar menen máhelleni esaptan tısqarı etediler.
Suw ónimleri jetistiriw formaları
Balıqshılıq túrli sırtqı kórinislerdi alıwı múmkin. Tábiy ortalıqta jasalma túrde jjetistiriletuǵın qabaqlardı óndiris shıǵarıwdan baslap, jas shaxslardı qolǵa alıw hám olardı arnawlı konteynerlarda satıw menen juwmaqlanadı. Bar
hám taǵı bir usıl, yaǵnıy máyek basqıshından úlkenler ushın balıq jetistirishni názerde tutadı.
Balıqshılıqniń barlıq formaları jasalma azıqlantirishni támiyinlew yamasa tábiy azıq-túlik ónimlerin islep shıǵarıwdı xoshametlew yamasa hár eki omilni bir waqtıniń ózinde jetistiriletuǵın balıq túrleri ushın etarli muǵdarda azıq-túlik menen támiyinlew ushın óz ishine aladı.