Mazmunı: Kirisiw Analitik bólim

8-su’wret. Aspa isitiwshi kamerali puwlatiw qurilmasi.

1-isitiwshi kamera; 2-qabiq; 3-puwtrubasi; 4-tamshi uslag’ish; 5-to’giw trubasi; 6-juwiw ushin tiyisli truba.






9-su'wret. Ishki isitiwshi kamera ha'm orayliq cirkulatsion trubali puwlatiw qurilmasi.

1-Qabiq; 2 –isitiwshi kamra; 3-qaynaw trubalari; 4-cirkulatsion truba; 5-separatsion bosliq; 6-tamshi uslag’ish.

Puwlatqish kemshilikleri: isituvchi eltkich hám kondensatning trubalar arqalı kiriwi hám shıǵıwı qıyın ; metall sarpı úlken; qovushoqligi joqarı eritpelerdi buqlatish samardorligi tómen; eritpe trubalarga jabıwıp qaladı.

Erkin cirkulyatsiyalı buqlatkichlar dúzilisi ápiwayı hám kristallanmaydigan, urtacha qovushoqlik suyıqlıqlardı buqlatish ushın qullaniladi (16 -súwret).

Puwlatıw apparatı separator, isituvchi payda bulishiga sebep, qizdırıw kamerası maydanınıń oraylıq trubanikidan ádewir ulkenligi bolıp tabıladı.

Ekenin aytıw kerek, isituvchi kamera trubalarida eritpeden buq ajralıp shıǵıwı, oraylıq trubaga qaraǵanda talay intensiv boladı. Sonday eken, qaynaw trubularida eritpediń qısıqlıǵı, oraylıq trubanikidan tómenlewbuladi. Nátiyjede, tıǵızlıqlar ayırmashılıǵı tásiri astında eritpe erkin cirkulyatsiya etedi hám ıssılıq utkazish procesi jedellesedi. Odan tısqarı, eritpe cirkulyatsiyası truba maydanına ılaydan islengen ıdıssimon, qovak qatlam (nakip') utirib qalıwına qarsılıq kursatadi.

Bul túrdegi apparatlar vakuum astında islegende, qaynaw temperaturası pasayadi. Sonday eken, tómen basımlı issiklik eltkichlardan paydalanıw múmkin. Bul usılda joqarı temperaturalarǵa shıdam bere almaytuǵın eritpelerdi buqlatish usınıs etiledi.

Buqlatish processinde waqıt utishi menen eritpediń fizikalıq hám ıssılıq -diffuzion ózgeshelikleri uzgaradi. Bul qal ıssılıq beriw procesine unamsız tásir kursatishi múmkin. Apparattıń kemshilikleri: trubalar tesikli torǵa qattı quzqalmas penenetip maxkamlanganligi ushın qabıqva trubalarning temperatura tásirinde uzayıwına yul quymaydı ; oraylıq truba qizdırıw kamerasınıń ishinde urnatilgani ushın temperatura ayırmashılıǵı kem boladı, nátiyjede tıǵızlıqlar ayırmashılıǵı xam az boladı, yaǵnıy cirkulyatsiya márteligi azayadı.

Aspa isituvchi kameralı buqlatgich. Bul túrdegi apparatlarda isituvchi kamera 1 uz obechaykasiga iye bulib, qabıq2 dıń tómengi bólegine erkin, quzqaluvchan etip urnatilgan. Isituvchi buq truba q arqalı uzatıladı hám kamera 1 dıń trubalararo bushliqiga jiberiledi.

Íssılıǵın bergen buq kondensat xolida xamda isituvchi kameranıń tómengi bóleginen shiǵarıladı. Isigan eritpe bolsa, qaynaw trubalaridan joqarıǵa kutariladi hám erkin cirkulyatsiya tásirinde buqlatish procesi júz boladı (15-súwret).

Ekilemshi buq tamshı uslaǵısh 4 ten utib apparattıń tepasidan shıǵıp ketedi. Ekilemshi buqdan ajıratıp alınǵan suyıqlıq truba 5 arqalı tómenge oqizib túsiriledi. apparattıń qaynaw trubalarining ishki hám sırtqı ústlerinde payda buluvchi gewekli qatlam (nakip') waqıtı - waqıtı menen suw menen juwılıp turıladı.

Bul apparatda oraylıq tsirkulyatsion truba isituvchi kamera sırtında urnatilgan bulib, úlken kúndelang kesimge iye. Sol sebepli xam eritpe cirkulyatsiyasiyaga unamlı tásir etedi.

Isituvchi kamera erkin, háreketchan túrde urnatilgani ushın trubalarning kamera hám tsirkulyatsion trubadan shólkemlesken. Separator elliptik qaqpaqlı tsilindrik qabıqtan ibarat bulib, isituvchi kameraǵa boltlar járdeminde birlestirilgen. Ol jaǵdayda, ekilemshi buqni tamshılardan ajıratıw ushın túrli konstruktsiyali qaytargichlar urnatiladi (4. 56 a-su'wret), Isituvchi kamera bolsa, vertikal qabıq -trubali ıssılıq almasınıw apparatı tipida jasalǵan bulib, trubalararo bushliqiga buq jiberiledi hám trubalar ishinde eritpe qaynatiladi.

Separator hám isituvchi kameralar tómengi bólimleri tsirkulyatsion truba menen birlestirilgen. Tsirkulyatsion hám qaynatıw trubalaridan quram tapqan tutasǵan sistemada tábiy cirkulyatsiya payda boladı.

Eger, trubalarda eritpe qaynaw dárejesigicha isitilsa, odaǵı bir bólim suyıqlıq buqlatishi nátiyjesinde trubalarda buq - suyıqlıq qospası payda boladı. Álbette, bul qospa qısıqlıǵı suyıqlıq qısıqlıǵınan kishi bolıp tabıladı. Sonday etip, tsirkulyatsion trubadagi suyıqlıq massası, qaynaw trubadagi suyıqlıqtan úlken bulishi anıq. Nátiyjede, qaynaw trubasi - buq bushliqi - tsirkulyatsion truba - trubular hám xokazo joli buyicha eritpe tsirkulyatsion háreketlenedi.

Cirkulyatsiya waqtında qaynayotgan suyıqlıq tárepindegi ıssılıq beriw koefficiyenti artadı hám truba maydanında qattı gewekli pataslıq qatlamı payda bulishi azayadı.

Tábiy cirkulyatsiya bulishi ushın eki shárt atqarılıwı zárúr:

1) Buq - suyıqlıq qospa qatlamın teń salmaqlılıqta ustap turıw hám zárúr tezlik payda qılıw ushın tsirkulyatsion trubadagi suyıqlıq betiniń baladligi jetkilikli bulishi kerek;

2) Buq - suyıqlıq qospası ılajı bolǵanınsha kem tıǵızlıqlı bulishi ushın qaynaw trubalarida buq ajralıp shıǵıw intensivligi jetkilikli muǵdarda bulishi dárkar.

Eritpe hám buq arasındaǵı temperaturalar ayırmashılıǵı kup hám qaynaw zonasında naporning yuqotilishi kem bulgani ushın, cirkulyatsiya tezligi 1, 8... 2 m/s penenni quraydı.

Eger, cirkulyatsiya tezligi joqarı bulsa, buqlatgichning jumıs penenónimliligi hám ıssılıq almasınıw procesiniń intensivligi úlken boladı.

9-suwretde eskirib qalǵan oraylıq cirkulyatsiya trubali buqlatgichdan tupten farqqiladigan apparat keltirilgen. Ekenin aytıw kerek, oraylıq tsirkulyatsion trubali buqlatkichlarda temperaturalar ayırmashılıǵı kishi hám cirkulyatsiya intensivligi tómen boladı. qaynaw trubalarida buq payda bulishi eritpediń fizikalıq ózgeshelikleri, truba diywali hám suyıqlıq urtasidagi temperaturalar ayırmashılıǵı menen belgilenedi. Eritpediń qovushoqligi qanshellilik kem bulsa, sonshalıq buq ajralıp shıǵıwı hám cirkulyatsiya tezligi kup boladı. Intensiv cirkulyatsiyaǵa erisiw ushın isituvchi buq hám eritpe arasındaǵı farq10°S penenden kem bulmasligi kerek.

10-su'wret. Eritpesi erkin cirkulyatsiya etetuǵın bug'latkichlar.

a - isituvchi kamerası ajıratılǵan bu²latkich; b - isituvchi kamerası tash³ariga ´rnatilgan bu²latkich: 1- isituvchi kamera ; 2-separator; 3-tsirkulyatsion truba.
Ds, Dk, Dts penen- separator, isituvchi kamera hám 10-suwretde keltirilgen buqlatkichlarning ıssılıq almasınıw maydanı 10... 1200 m2, diametrine qaray qaynaw trubalarning uzınlıǵı q... 9 m boladı. qaynaw trubalarning diametri 25, q8 hám 57 mm bulishi múmkin. Isituvchi kamera daǵı artıqsha basım 0, q... 1, 6 MPa, separatordagi vakuum bolsa - 9 q, 0 kPa. Tsirkulyatsion truba kúndelang kesim maydanınıń isituvchi kamera maydanına qatnası 0, q den kem bulmasligi zárúr.

Májburiy cirkulyatsiyalı buqlatkichlar eritpe cirkulyatsiyasınıń intensivligi hám ıssılıq utkazish koefficiyentin asırıw imkaniyatın beredi. Bunday apparatlarda qovushoqligi úlken bulgan eritpelerdi xam buqlatish múmkin (17-súwret). Eritpe cirkulyatsiyası propellerli yamasa oraydan qashıwshı tipdagi nasoslar járdeminde ámelge asıriladı.

Baslanqich eritpe isituvchi kamera 1 dıń tómengi bólegine jiberilse, geweklestirilgen eritpe bolsa - separatorning tómengi bóleginen shiǵarıladı (10-su'wret).

Eritpe qaynaw trubalari uchidan azǵantay tómenlewsatxda ustap turıladı. Isituvchi kamera trubalaradagi eritpe tezligi 1, 2... q, 5 m/s penenboladı. Eritpe cirkulyatsiya etetuǵın sistema suyıqlıq menen tulib turǵanı ushın nasos jumısı tek gidravlik qarsılıqlardı jeńiw ushın sarplanadı. qaynaw trubalarining tómengi bólegindegi basım, tóbe bóleginikidan, truba ishindegi suyıqlıq ústin hám qarsılıqlar yiqindisiga teń muǵdarda artıqbuladi. Sol sebepli, trubaning kup bóleginde eritpe qaynamasdan, tek isitiladi. Truba uchining málim bir bólegidagina eritpe qaynaydi. Nasos uzatayotgan suyıqlıq muǵdarı buqlatayotgan suwdan bir neshe ese artıq bolıp tabıladı. Sol sebepli xam, suyıqlıq massasınıń qaynaw trubasidan shıǵıp atırǵan buq - suyıqlıq qospa daǵı buq massasına qatnası kútá úlken.

Bul túrdegi buqlatkichlar qizdırıw maydanı 25... 1200 m2, qaynaw trubalarining uzınlıǵı 4... 9 m, diametri 25, q8, 57 mm bulishi múmkin. Isituvchi kamera daǵı artıqsha basım 0, q... 1, 0 MPa, separatordagi vakuum bolsa - 9 q kPa. Tsirkulyatsion truba kúndelang kesimi maydanınıń isituvchi kamera maydanına qatnası 0, 9 dan kem bulmasligi kerek.

Májburiy cirkulyatsiyalı buqlatkichlar abzallıqları : ıssılıq utkazish koefficiyenti kútá úlken (erkin cirkulyatsiyalıǵı qaraǵanda q... 4 ret kup), sol sebepli qizdırıw maydanı kem bulsa xam boladı ; kishi temperaturalar ayırmashılıǵında (q... 5°S) xam nátiyjeli isleydi; kristallanishga beyim eritpeler buqlatilganda, ıssılıq almasınıw ústlerinde pataslıqlar jabıwıp qalmaydı.

Bunday qurimalarning kemshiligi sonda, nasostı isletiw sebepli energiya sarpı kupayadi.

Ádetde, buqlatkichlar qımbat legirlangan metallardan jasalǵanda, xamda qovushoqligi joqarı hám kristallanishga beyim eritpelerin buqlatish ushın qullash joqarı nátiyje beredi.

Juqa qatlamlı buqlatkichlar isituvchi kamera hám separatordan quram tapqan boladı (11-súwret).