|
Mazmunı:
Kirisiw
1.Analitik bólim
1.1. Puwlatıw processi
1.2. Vakuum astında puwlatıw
1.3. Atmosfera basımında puwlatıw
1.4. Joqarı basım astında puwlatıw
1.5. Puwlatıwdıń teorıyalıq tıykarları
1.6. Kóp korpuslı qurılmalarda puwlatıw
1.7. Puwlatıw usulları
1.8. Puwlatıw apparatınıń du’zilisi hám islew principleri
2. Texnologık bólim
2.1. Apiwayı puwlatıw apparatınıń materıallıq balansı
2.2. Apıwayı puwlatıw apparatınıń ıssıqlık sarfı
2.3. Puwlatıw qurılmasının ólchemlerın anıqlaw
Ekologık bólım
Juwmaq
Faydalanılǵan ádebiyatlar
Kirisiw
Prezident ximiya sanaatın jedel rawajlandırıw, tarmaqqa shet el investitsiya hám zamanagóy texnologiyalardı tartıw máseleleri boyınsha jumıslar alıp barmaqda.
Aytılıwına qaraǵanda, Ózbekstanda Mendeleyev kestesindegi barlıq ximiyalıq elementler bar, mámleketimiz uglevodorodlarga bay bolsada, ximiya sanaatımız tiykarınan awıl xojalıǵı ushın mineral tógin óndiriske qánigelesken. “Qurılıs materialları, farmacevtika, tekstil, mashinasozlik sıyaqlı tarmaqlar ushın zárúr bolǵan quramalı polimerlar, katalizatorlar, reagentlar hám sintetik talshıqlar islep shıǵarıw jolǵa qoyılmagan”, dep ataladı.
Xabarda keltiriwine qaraǵanda, quramalı mineral tóginler islep shıǵarıw quwatları 60−70% ga gónergeni energiya resurslariniń artıqsha sarıplanıwı, ximiya ónimleri ózine túser bahasınıń negizsiz asıwına alıp kelip atır. Ótken jıldan baslap, mineral tóginge talaptı qandırıw ushın 3, 1 mlrd dolllik 17 investitsiya joybarı ámelge asırila baslandı. Bunnan tısqarı, ximiya sanaatı ónimlerin diversifikatsiya qılıw maqsetinde 2025-jılǵa shekem 4, 2 mlrd dollarlıq taǵı 17 joybar turmısqa qollanıladı. “Sol sebepli, ximiya tarmaǵına shet el investitsiya hám zamanagóy texnologiyalardı tartıw, ónim kólemi hám túrin kóbeytiw, tarawdıń kirip potencialın asırıw „O'zkimyosanoat“ aksiyadorlik jámiyetiniń zárúrli hám ústin turatuǵın wazıypası bolıwı zárúr”, dep ataladı. Jıynalısta tarmaqtaǵı kemshiliklerdi saplastırıw hám ximiya sanaatın jáne de rawajlandırıw maydanınan ámelge asırilatuǵın ilajlar talqılaw etildi. Tarawdaǵı jaǵdaynı jaqsılaw maqsetinde kelesi 5 jılda ulıwma baxası 2, 8 milliard dollar bolǵan 9 joybardı jumısqa túsiriw joybarlastırılǵan bolıp, bunıń nátiyjesinde mineral tógin hám sulfat kislotası islep shıǵarıw kólemi 2 ese ko'payadi. Azotli hám kaliyli tóginlerge talap tolıq oraladı, fosforli tóginlerge talaptı qandırıw dárejesi bir neshe ese asıriladı.
Puwlatıw - suyıqlıqtı qaynatıw processinde eritiwshiniń derlik puwlanıwı arqalı qattı ushiwchań bolmaǵan elementlardıń eritpelerin konsentraciyalaw procesi. Puwlatıw ushiwshań bolmaǵan elementlardıń eritpelerin konsentraciyalaw, eritpelerden sap erituvchini ajıratıw (distillash) hám erigen elementlardı kristallaw ushın isletiledi, yaǵnıy qattı formadaǵı ushiwshań bolmaǵan elementlar. Puwlanıw ádetde eritpediń qaynaw noqatında eritpediń pútkil kóleminden bólekan alıp taslanıwın óz ishine aladı. Sol sebepli puwlatıw puwlanıwdan tupten parıq etedi, ekenin aytıw kerek, eritpe maydanınan qaynaw noqatınan tómen bolǵan hár qanday temperaturada júz boladı. Birpara jaǵdaylarda, puwlanǵan eritpe bul maqset ushın arnawlı maslastırılǵan evaporatatorlarda keyingi kristallanishga dús boladı.
Puwlanǵan eritpelerdi qaynatıw ushın qizdırıw ushın tútin gazları, elektr qizdırıw hám joqarı temperaturalı ıssılıq tasıwshılar isletiledi, lekin kondensatsiyaning joqarı ayriqsha ıssılıǵı hám joqarı ıssılıq uzatıw koefficiyenti menen ajralıp turatuǵın suw puwi kóbirek isletiledi. Puwlanıw procesi puwlanıw úskenelerinde ámelge asıriladı. Islew principine kóre, evaporatatorlar udayı tákirarlanatuǵın hám turaqlı jumıslaydiganlarga bólinedi. Partiyalı puwlanıw tómen ósimlik ónimliliginde yamasa joqarı konsentraciyalardı alıw ushın isletiledi. Bunday halda, ásbapǵa jetkezip beriletuǵın eritpe kerekli konsentraciyaǵa bug'lanadi, drenajlanadi hám apparatqa dáslepki eritpediń jańa bólegi juklenedi. Úzliksiz ornatıwlarda dáslepki eritpe turaqlı túrde apparatqa kiritiledi hám bir tazalanǵan eritpe odan turaqlı túrde shiǵarıladı. Puwlanıw vakuum, artıqsha basım hám atmosfera basımı astında ámelge asırılıwı múmkin. vakuum astında puwlanıwdıń bir qansha abzallıqları bar:
•Eritpediń qaynaw temperaturasın tómenletiw;
Processtiń háreketlendiriwshi kúshi kúshayadi;
Tómen basımlı qizdırıw bug'idan paydalanıw múmkin;
vakuumlı puwlatıwdıń kemshilikleri:
vakuumlı puwlatıw apparatında qosımsha úskeneler bolıwı kerek: barometrik kondensator, vakuum nasosı, vakuum kollektorları.
Atmosfera basımında puwlanıw: ekilemshi atmosferaǵa shiǵarıladı, biraq puwlanıwdıń eń kem qolaylı usılı.
Kóterilgen basım astında puwlanǵanda eritpediń temperaturası kóteriledi (ekilemshi bug'ning temperaturası kóteriledi hám ol basqa maqsetlerde isletiledi.
Ximiya sanaatında joqarı jemisdorlikka iye úzliksiz isleytuǵın puwlandırǵıshlar tiykarınan úlken qizdırıw maydanı (bir apparatda 2500 m2 ge shekem) sebepli isletiledi. Ximiyalıq texnologiyada eń kóp qollanılıwı sirt tipidagi evaporatatorlarda, ásirese turaqlı bug 'isitishli vertikal truba tipidagi puwlawtirgichlarda bar.
Bul kurs joybarında esap -kitaplar ushın tuwrıdan-tuwrı úsh korpuslı puwlanıw úskenesi qabıl etiledi. Evaporator dizayni: tábiy aylanıw hám sırtqı qizdırıw kamerası menen. Dizaynni tańlaw puwlanǵan eritpediń tómen viskozitesi, puwlanıw intensivliginiń asıwı menen baylanıslı, bul tekǵana suyıqlıq hám aylanıw sheńberindegi puw-suyıqlıq qospası ortasındaǵı tıǵızlıq ayırmashılıǵınıń asıwı, bálki qaynab turǵan trubalar uzınlıǵınıń asıwı.
Natriy nitrat (Chili nitratı ) tógin retinde, natriy duzları hám nitritlar óndiriste, metallǵa qayta islew sanaatında sóndiriw vannalarining strukturalıq bólegi retinde, ıssılıq saqlaw qospaları, portlaytuǵın elementlarda oksidleytuǵın, raketa janar maylarında, pirotexnika kompozitsiyalarida, shıyshede isletiledi. islep shıǵarıw, suyıq duz sholanları (nitrat qospaları ), azıq-túlik konservanti komponenti retinde.
Do'stlaringiz bilan baham: | 
