Mazkur ishchi o‘quv dasturi Bioinjeneriya va oziq-ovqat xavfsizligi fakulteti Kengashining 2020 yil " " dagi yig‘ilishida muhokama qilinib, tasdiqlash uchun tavsiya etilgan.

15-MAVZU: GENERATIV USULDA KO’CHATLAR TAYYORLASH


Reja:
1. Dorivor o’simliklar urug’larni generativ ko’paytirish.
2. Urug’larni ekish usullari.


Tayanch iboralar: urug’, qator, uya, sepish, generativ, urug’, marker, chizg’ich, egat, issiqxona tokchalari, ko’chatzorlar, yashik, tuvak, sayoz idishlar, superfosfat, ammiak selitrasi, torf, qum, chirindi.
Urug’larni ekish. Urug’ ekishning 3 xil : qatorli, uyali va sepish usuli mavjud. Ekish usuli ekilayotgan urug’ miqdoriga, ekish joyi va vaqtiga, shuningdek, hajmiga bog’liq.
Qatorli ekish. Marker yoki chizg’ich bilan belgilangan egatlarga xamda katta maydonlarga urug’larni seyalka yordamida ekishdir.
Ekishni uyali usulida yirik urug’lar 2-3 dona chuqurchalarga ekiladi.
Urug’larni sepish usulida qatorli va uyali ekishga ko’ra bir tekis joylashadi. Bu uchul bilan urug’lar issiqxonaga, yashiklarga va sayoz idishlarga sepiladi, ko’chatlar esa keyinchalik boshqa joylarga ko’chirib o’tkaziladi. Urug’larni sepishda ularni maydon bo’yicha imkoniyati boricha bir tekis, zich qilmasdan sepish kerak, aks holda ko’chatlar siqilib, nozik bo’lib qoladi va ularni siyraklatish uchun ko’p vaqt sarf qilishga to’g’ri keladi.
Mayda urug’larni bir tekis sepish uchun qum yoki bo’r bilan aralashtiriladi, juda mayda urug’larni esa yaxshi ko’rinishi uchun yupqa qor qatlami yoki oqish neytral material ustiga sepiladi. Urug’lar qanchalik mayda bo’lsa, ular shunchalik yuzaroq ekiladi. Og’ir tuproqlarda yengil tuproqlardagiga ko’ra yuzaroq, quruq tuproqlarda esa birmuncha chuqurroq ekiladi.


Urug’larni ekishning taxminiy me’yori. (gramm hisobida)

Urug’ kattaligi	1 yashikka (30x50 sm)	1m^2 issiqxona yoki ko’chatzor
Eng mayda	0,5	-
Mayda	1,0-1,5	7-10
O’rta	2,0-3,0	13-18
Yirik	4,0-5,0	25-30
Juda yirik	-	20-150

Dorivor o’simliklar urug’i bevosita ochiq yerlarga sepiladi yoki ko’chat usuli bilan yetishtiriladi. Ikkinchi holda urug’lar issiqxona tokchalariga, ko’chatzorlarga, yashik, tuvak, sayoz idishlarga ekiladi. Urug’ni ekish uchun serajriq, serbarg, chirindili va qumli tuproqlardan xajm bo’yicha turli nisbatda aralashmalar olinadi.