Mazkur ishchi o‘quv dasturi Bioinjeneriya va oziq-ovqat xavfsizligi fakulteti Kengashining 2020 yil " " dagi yig‘ilishida muhokama qilinib, tasdiqlash uchun tavsiya etilgan.

Urug’li meva turlari urug’ini doimiy joyga ekish.
O’zbekistondagi ba’zi bir ko’chat yetishtiruvchi ilg’or fermer xo’jaliklarning tajribasi payvandtaglarni jadal yetishtirish uchun urug’li meva turlari urug’ini birdaniga maxsus ko’chatzorga ekish mumkinligini ko’rsatdi. Urug’li meva turlari urug’ini birinchi nav urug’ mavjud bo’lgan va yuksak agrotexnika foni ta’minlangan holda ko’chatzorning bevosita birinchi dalasiga ekish mumkin. Bunday agrokompleksga: yer haydashdan oldin har gektar yerga 40 t chirigan go’ng, 120 kg fosfor, 30 kg kaliy (sof oziq modda hisobida) solish; urug’ ko’chatlarni o’z vaqtida (o’n to’rt marta) sug’orib turish; iyunda 120 kg azot, 60 kg fosfor solish; iyulda azot (60—120 kg) berib qo’shimcha oziqlantirish kerak. Shuningdek ko’chat bargidan ham oziqlantiriladi: o’simliklarga 0,5-0,75% li selitra eritmasi, 3-5% li superfosfat eritmasi bilan uch marta purkaladi.
Ko’chatzorning ikkinchi dalasida ham yuqori agrotexnika foni bo’lishi kerak. Bu shartlar bajarilmasa olingan ko’chatlar bir xil rivojlanmagan va ularning ko’pi yaxshi o’smagan bo’ladi.
M.A.Alievning ma’lum qilishicha, ko’chatzorning birinchi dalasiga olma urug’i ekib xuddi shunday tajriba qilib ko’rilgan. Olma urug’i 90-30 smli sxemada uyalab ekilgan. Baquvvat bo’lib qolgan nihollar (5-6 bargcha chiqargan davrda va ikkinchi marta 10-15 kundan keyin) bittadan urug’ ko’chat qoldirib yagonalangan. Kurtak payvand 10-15 avgustda o’tqazilgan. O’simliklar yuqori agrotexnika fonida parvarish qilingan. Bir yoshli olma ko’chatlarining tez yetilishi ularning tannarxini, maydon birligiga qilinadigan xarajatlarni kamaytirish imkonini bergan.
Keyingi yillarda O’zbekistonda va boshqa mevachilik hududlarida meva daraxt ko’chatzorlari o’stirishda urug’ ko’chat va ko’chatlarni kvadrat-uyalab yetishtirish usuli qo’llanilmoqda. Bu usul yerni ishlashni to’laroq mexanizatsiyalashtirish imkonini beradi, qatorlab o’tqazishga qaraganda ko’chat tannarxini 15-20% kamaytiradi. Payvandtaglarni kvadrat-uyalab ekilganda qator oralari 70x70 sm bo’lsa, har uyaga uchtadan qator oralari 80x80 sm bo’lganda esa har uyaga uch-to’rttadan o’simlik o’tqaziladi. O’sish davrida tuproq uch-to’rt marta bo’yiga va ko’ndalangiga ishlanadi. Uyalar orasidagi tuproq uch marta chopiq qilinadi. Bunday usulda har gektarda 62 ming tup payvandtag joylashadi, 50-51 ming tup ko’chat yetishtiriladi, shulardan 98% standart ko’chat bo’ladi.
Farg’ona vodiysidagi Izboskan ko’chatzor fermer xo’jaligining dalasiga olma urug’ini kvadrat-uyalab ekib, olma ko’chati yetishtirish sinab ko’rilgan. Dastlab bir-biriga ko’ndalang qilib tuproqqa marker bilan ikki tomonlama (60x60 sm) nishon chizib chiqilgan. Keyin ko’ndalang egatlar kesishib o’tgan joylarda hosil bo’lgan chuqurchalarga urug’ qo’lda ekilgan. Har bir uyaga 8-10tadan urug’ ekilgan, yagonalangandan keyin esa har uyada oralari kamida 8 sm qilib ikkitadan o’simlik qoldirilgan. Ekinlar mulchalangan va o’sish davrida 8-9 marta sug’orilgan, ikki-uch marta o’g’itlar bilan qo’shimcha oziqlantirilgan. Qator oralari 4-5 marta bo’yiga va ko’ndalangiga kultivatsiya qilingan. Urug’ tashlangan uyalar uch marta yumshatiladi. Buning natijasida har gektardan 50,6 ming tup kurtak payvand qilingan ko’chatlar va 35 ming tupga yaqin, shu jumladan 97% standart ko’chat olingan. Ushbu texnologiya asosida ko’chatlarning yetishtirish tannarxi taxminan 23% kamaygan. Donakli meva turlari urug’ini maxsus ko’chatzorga ekish, urug’li meva ko’chatzoriga ekish mumkinligi kabilarni ko’rsatdi.